SPIS TRESCI :
Wiadomości ogólne
Powtórka z historii
Ważniejsze zabytki
Miejsca które warto odwiedzić

Wiadomości ogólne

Region kielecki znajduje się w środkowej części Polski, na Wyżynie Małopolskiej, w dorzeczu rzek Kamiennej, Nidy, Pilicy i Czarnej. Jego trzon stanowią Góry Świętokrzyskie, z najwyższym szczytem Łysicą (611 m n.p.m.), należące do najstarszych gór w Polsce i Europie. Ukształtowanie powierzchni oraz budowa geologiczna regionu wyznaczały kierunki rozwoju gospodarczego i charakter zajęć mieszkajšcych tu ludzi. Początkowo życie człowieka na tym terenie było związane z bogactwem ogromnych lasów i wartkich rzek. Jednak zawsze, od czasów najdawniejszych do dni dzisiejszych, oblicze tej krainy kształtowały zawarte w ziemi bogactwa. W Krzemionkach Opatowskich, niewielkiej miejscowości położonej obok hutniczego miasta Ostrowca, zachowały się jedne z najstarszych w Europie kopalnie krzemienia pasiastego z ok. 3500-1600 lat p.n.e. Wydobywany tu krzemień eksportowano. W chodnikach kopalni zachowały się urzšdzenia wentylacyjne i prymitywne rysunki. Kilka szybów, komór i chodników udostępniono dla zwiedzających. Obiekt stanowi atrakcję turystyczną. Równie starożytny rodowód ma kieleckie górnictwo i hutnictwo rud żelaza. Jego początek sięga 2000 lat wstecz. Archeolodzy odkryli w Nowej Słupi, osadzie leżącej niedaleko Kielc, zespół prymitywnych pieców hutniczych - "dymarek" z tego okresu. W miejscu znaleziska urządzono muzeum starożytnego hutnictwa świętokrzyskiego. Corocznie organizuje się tu pokazy wytopu żelaza dawnymi metodami. W pobliżu Kielc, w Bobrzy ,zbudowano w 1611 roku pierwszy polski piec hutniczy, który dał początek Staropolskiemu Zagłębiu Przemysłowemu. W szybkim tempie powstawały nowe wielkie piece i liczne zakłady przetwórcze przemysłu metalowego. Okres świetności region przeżył w pierwszej połowie XIX wieku. W 1806r. było na Kielecczyźnie 106 miejscowości posiadających zakłady górniczo-hutnicze, w tym: kopalnie rud żelaza, miedzi, ołowiu i srebra, wielkie piece, odlewnie i stalownie oraz wytwornie narzędzi rolniczych i broni. Dzisiejsze województwo Świętokrzyskie, to miejsce dynamicznego rozwoju gospodarki, a jednocześnie region atrakcyjny turystycznie. Centralne położenie oraz fakt, że w promieniu 200 km od Kielc, stolicy regionu, znajdują się duże aglomeracje miejskie: Warszawa, Kraków, Łódź, Katowice, stwarza dobre perspektywy dla rozszerzania kontaktów międzyregionalnych i międzynarodowych. Sprzyja temu dobra sieć połączeń drogowych i kolejowych oraz lokalne lotnisko w Masłowie z pasem startowym dla samolotów średniej wielkości. W Psarach koło Kielc znajduje się jedyne w Polsce Centrum Łączności Satelitarnej. Znaczącym rodzajem wytwórczości, bazującym na miejscowych zasobach naturalnych, jest przemysł materiałów budowlanych. Pracują tu cementownie, wapienniki, cegielnie, wytwórnie gipsu, zakłady łamania i obróbki marmurów oraz piaskowców, kamieniołomy dostarczające kamienia budowlanego i drogowego, a także zakłady ceramiczne. Kielecczyznę nazywa się białym zagłębiem. Duże obszary regionu pokryte lasami pozwoliły zachować środowisko w stanie ekologicznie czystym. Ziemia Kielecka jest bardzo atrakcyjna rekreacyjnie - są tu liczne szlaki turystyczne, trasy i wyciągi narciarskie. Stadniny koni zapewniają możliwość jazdy konnej. Kilka dużych zalewów umożliwia wypoczynek i uprawianie sportów wodnych. W Busku Zdroju i Solcu Zdroju znajdują się źródła siarczkowo-słone, jedne z najsilniejszych w Europie.

Powtórka z Historii

Historia Kielc:

Początki Kielc sięgają drugiej połowy XI wieku. Po raz pierwszy zostały wymienione w roku 1084, w dokumentach związanych z budową kościoła Św. Wojciecha.

Na początku XII wieku książę Władysław Herman nadał biskupom krakowskim osadę Kielce wraz z olbrzymimi dobrami w rejonie Gór Świętokrzyskich.

W 1171 roku biskup Gedeon wzniósł tu murowaną kolegiatę. W 1295 r. król Waclaw II zezwolił na otoczenie Kielc murami obronnymi, a w 1364r. nadano miastu prawa magedeburskie.

W XII wieku tworzył tu pierwszy, znany z imienia, kompozytor polski, dominikanin Wincenty z Kielc, autor tekstu i melodii "Historii o Św. Stanisławie", oraz hymnu Gaude Mater Polonia.

Herb miasta Kielce.

W 1493 roku kardynał Fryderyk Jegiellończyk nadał miastu herb przedstawiający złotą koronę i litery CK (Civitas Kielcensis) na czerwonej tarczy.

Okres rozwoju miasta przypada na XV wiek. Wiąże się to z eksploatacją w najbliższej okolicy rud ołowiu, miedzi, żelaza oraz powstawaniem hut szkła i przemysłu zbrojeniowego.

W XVI wieku zaczęły powstawać cechy. Najstarszy cech szewców utworzono w 1502 roku. W tym czasie wybudowano ratusz, bramy miejskie oraz wzniesiono na Wzgórzu Zamkowym pałac biskupi. Miasto uzyskało wiele przywilejów królewskich i biskupich.

W 1789 roku Sejm Czteroletni upaństwowił dobra biskupów krakowskich. Kielce stały się wtedy siedzibą Sadu Najwyższego, specjalnego, odrębnego sadownictwa dla miast pobiskupich.

W 1794 roku Tadeusz Kościuszko, po bitwie stoczonej z wojskami rosyjskimi pod Szczekocinami, ogłosił w Kielcach "Raport do narodu" i "Deklarację Wojny przeciw Prusom i Rosji", zaborcom ziem polskich.

Po III Rozbiorze Polski Kielce weszły w skład ziem zaboru austriackiego.

Po Kongresie Wiedeńskim(1815 roku)Kielce znalazły się w granicach Królestwa Polskiego podległego Rosji. Miasto było siedzibą władz wojewódzkich, a później gubernialnych.

W czasie I Wojny Światowej, w sierpniu 1914 roku, Kielce ,jako pierwsze miasto, zostały wyzwolone przez Strzelców Józefa Piłsudskiego, twórcy odrodzonego Państwa Polskiego.

II Wojna Światowa to ciężki okres okupacji hitlerowskiej, ale i czas wielu akcji ruchu oporu, zamachów i sabotaży.

Kielce liczą obecnie około 210 tyś. mieszkańców. Są silnym ośrodkiem przemysłowym i handlowym. Posiadają kilka wyższych uczelni i instytutów naukowych. Są siedzibą ważnych placówek i instytucji kulturalnych.

Miasto w całym okresie swojego 900-letniego istnienia zawsze zajmowało znaczącą pozycję na mapie Polski.

W ostatnich latach miasto zaczyna odgrywać coraz większą rolę jako centrum targowe, mając w zamierzeniu stać się pośrednikiem w handlu między Europą Zachodnią a Wschodem. W mieście obok Politechniki Świętokrzyskiej działa Wyższa Szkoła Pedagogiczna, kształcąca nauczycieli, Wyższe Seminarium Duchowne oraz prywatna Wyższa Szkoła Handlowa oraz Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji. Mieści się tu równierz oddział Państwowego Instytutu Geologicznego, zakłady i pracownie Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN oraz wiele innych zakładów badawczych.

Żywą działalność prowadzi Kieleckie Towarzystwo Naukowe, zajmujące się badaniami naukowymi o charakterze regionalnym. Skupia ono wokół swoich poczynań pracowników szkół wyższych i placówek naukowych.

Kielce są znane z licznych zabytków, wśród których prawdziwą perłę stanowi piękny manierystyczny pałac biskupów krakowskich z XVII wieku. Obecnie pałac jest siedzibą Muzeum Narodowego, które prezentuje w doskonale zachowanym stanie wnętrza bogate w zbiory malarstwa, mebli, brązów, starej broni i innych dziel sztuki.

Poważne sukcesy odnoszą kieleccy plastycy i artyści fotograficy. Razem z ludźmi teatru i prasy stanowią prężne środowisko artystyczne.

Miasto rozłożone na kilku wzniesieniach jest otoczone pagórkami i lasami jodłowo-bukowymi. Pod względem krajobrazowym Kielce nalezą do najładniej położonych miejscowości w Polsce.

Ważniejsze zabytki

Zespół dawnego pałacyku biskupiego. pl. Zamkowy jest monumentalnym zabytkiem późnego renesansu z pierwszej połowy XVII wieku. Fundatorem był ok.1638 r. biskup krakowski, Kanclerz Wielki Koronny Jakub Zadzik, budowniczym włoch - Tomasz Poncinio. W północnym skrzydle gmachu w latach 1816-1826 miała swą siedzibę Szkoła Akademiczno-Górnicza, powołana do życia przez Stanisława Staszica.

Zespół bazyliki mniejszej. ul. Jana Pawła II. W 1171 r. biskup krakowski Gedeon założył drugi kościół w Kielcach - kolegiatę w stylu romańskim. Zniszczona w czasie napadu Tatarów, odbudowana w stylu gotyckim. Stara część budowli obłożona jest na zewnątrz ciosem. Na zewnątrz, na północnej ścianie bazyliki, znajduje się zabytek wieku oświecenia - marmurowa tablica, na której są wypisane małe i duże litery alfabetu, cyfry, jednostki ówczesnych miar i ich wzorce. Na wieży dzwonnicy znajduje się dzwon z 1527 roku.

Zespół pałacyku Tomasza Zielińskiego. ul. Zamkowa 5. Posesja założona w 1846-58 r. przez Tomasza Zielińskiego, naczelnika powiatu kieleckiego i mecenasa sztuki. Pałacyk neogotycki z trzykondyjnacjową fasadą od ul.Zamkowej, od ogrodu jedno- i dwukondygnacyjny. Cześć wyższa zwieńczona basztami i blankami. W elewacji ogrodowej drewniany, neogotycki ganeczek, na ścianie gipsowe medaliony z głowami sławnych artystów.

Kościół pod wezwaniem Św. Trójcy. Ul. Jana Pawła II. Wczesnobarokowy, wzniesiony w XVIII wieku. Znajdują się w nim liczne interesujące epitafia, głównie z XIX wieku.

Zespół pobernardyński na Karczówce. Klasztor wybudowany w 1628 roku. W kaplicy Św. Barbary znajduje się figura Św. Barbary wykuta w bryle gleny(ruda ołowiu). Obecnie gospodarzem kaplicy jest zakon oo. Pallotynów.

Kościol Św.Wojciecha. Wzniesiony w 1763 r. i rozbudowany w 1885 r. stoi na miejscu dawnego drewnianego z XI wieku.

Park miejski z ogrodzeniem. Obecnie im. Staszica. Założony w XIX wieku w stylu angielskim. Nad stawem figura Św. Jana Nepomucena, piaskowcowa, rokokowa(XVIII-XIXwiek) przeniesiona z dziedzińca przed klasztorem Cystersow w Jędrzejowie. W pobliżu głównej alei znajduje się pomnik Stanisława Staszica ufundowany przez kielczan w 1906 roku. Naprzeciw estrady pomnik Stefana Żeromskiego. W ogrodzeniu obejrzeć można basztę "plotkarkę", niedawno odrestaurowaną przez Exbud S.A.

Zrodło Biruty. Znajduje się przy ul. Staszica, u podnóża zachodniego stoku wzgórza pałacowego. Nazwę tę zaczerpnięto z fabuły "Syzyfowych Prac" S.Żeromskiego.

Miejsca które warto odwiedzić:

Kadzielnia. Miejsce należy niewątpliwie do głównych atrakcji Kielc. Jest to wyniosłe, częściowo skaliste wzgórze pocięte wyrobiskami dawnych kamieniołomów, położone w południowej części miasta. Eksploatację wapienia rozpoczętą w XVIII wieku zakończono dopiero w 1962 roku. Kadzielnia była od początków XIX wieku ulubionym miejscem spacerowym mieszkańców Kielc. Po zakończeniu prac wydobywczych, wzgórze wraz z olbrzymim wyrobiskiem, na którego dnie utworzyło się malownicze jezioro (które niestety nie utrzymało się do dnia dzisiejszego), zagospodarowano tworząc unikalny w skali krajowej teren rekreacyjny z wijącymi się po zboczach ścieżkami, licznymi trasami widokowymi. W jednym ze stoków dawnego kamieniołomu utworzono w 1971 roku amfiteatr na 5000 miejsc, gdzie co roku odbywają się liczne imprezy kulturalne. Teren ten z dominująca "Skałką Geologów"(295 m n.p.m.)wydzielono tworząc rezerwat przyrody nieożywionej o pow. 2.4 ha. Charakterystyczne są tu zjawiska krasowe(liczne jaskinie) oraz rzadko spotykane gatunki roślinności naskalnej. W 1979 roku na jednym ze szczytów odsłonięto pomnik ku czci Bojowników o Wyzwolenie Narodowe i Społeczne. (ciekawy relikt)

Karczówka. Widoczna z daleka góra w zachodniej części miasta (319 m n.p.m.) jest rezerwatem krajobrazowo-leśnym obejmującym 27 ha. Na szczycie wznosi się pobernardyński barokowy zespół klasztorny zbudowany w latach 1624-1631. Odremontowany po złupieniu przez Szwedów w 1655 roku, oraz rozbudowany(głównie o budynki gospodarcze) w połowie XVIII wieku. Prócz bogatego wystroju kamieniarskiego zwraca uwagę hełm na wieży kościoła z lat 1720-1730, projektu architekta Kacpra Bazanki, twórcy min. hełmu wieży Zegarowej katedry na Wawelu. Na zboczach góry występują głębokie zapadliska. Są to ślady szybów górniczych z XVI i XVII wieku, w których wydobywano glene(siarczek ołowiu). Z miejscowym górnictwem jest związana legenda o ubogim gwarku Hilarym Mali, który natrafił w 1646 roku na niespotykanej wielkości bryłę kruszcu. Wykonano z niej trzy rzeźby, największą z nich przedstawiającą patronkę górników Św. Barbarę, umieszczono w kaplicy tutejszego kościoła. Miejsce znalezienia bryły upamiętniono kolumną stojącą w górnej części południowo-wschodniego zbocza. Za murem klasztornym od strony północnej stoi krzyż umieszczony na mogile powstańców z 1863 roku. Z odsłoniętych miejsc szczytu roztacza się rozległy widok na Kielce.

Jaskinia Raj. Mimo, że wszystkie cuda Jaskini zostały już uwiecznione w dziesiątkach folderów, bezpośrednie zetknięcie z artyzmem przyrody robi duże wrażenie. Kolorowy świat stalaktytów i stalagmitów, przedziwnych form skalnych i kamiennych rzeźb jest piękny. Jaskinia odkryta została przypadkowo w 1964 roku, na zboczu wzgórza Malik. Nazwę "Raj" nadano jako przeciwstawną znanej od dawna, a znajdującej się w pobliskiej miejscowości jaskini zwanej "Piekło". Długość komór i przejść jaskini "Raj" wynosi ok.250 metrów, trasa przystosowana do zwiedzania 145 metrów. W poprzedzającym zwiedzanie pokazie muzealnym zgromadzono min. narzędzia krzemienne ludzi neandertalskich. Następnie tunel wprowadza z sali muzealnej do Komory Wstępnej. Dalsza trasa przebiega Przez Komorę Złomisk, wykuty w skale pomocniczy chodnik, Salę Kolumnową, Salę Stalaktytowa i Sale Wysoką, skąd po ponownym wejściu do Komory Wstępnej i tunelu wychodzi się na zewnątrz.

Skansen w Tokarni. Park etnograficzny w Tokarni stanowi muzeum na wolnym powietrzu, jest placówką dydaktyczną organizowaną celowo z przenoszonych typowych i zabytkowych obiektów tradycyjnego budownictwa, oraz innych obiektów związanych z kulturą ludową. Celem ekspozycji organizowanej przez Muzeum Wsi Kieleckiej we wsi Tokarnia jest odtworzenie układu przestrzennego wsi z podstawowych regionów etnograficznych Kielecczyzny, z przenoszonych wybranych, typowych obiektów zabytkowych pochodzących z różnych okresów czasu wraz z tradycyjnym wyposażeniem wnętrza zagród usytuowanych w otoczeniu zbliżonym do naturalnego. Pełny obraz wsi w skansenie uzupełniają takie budowle jak: dworek(wraz z folwarkiem i budynkami dla służby), młyny, wiatraki i kuźnie. Wnętrza przeniesionych budowli są kompletnie wyposażone w meble, narzędzia i sprzęty codziennego użytku typowe dla regionu. Dąży się też do właściwego zagospodarowania otoczenia budynków z odtworzeniem upraw, usytuowaniem drzew i krzewów oraz malej architektury jak płoty, kładki, studnie.

Święty Krzyż. Zwany także Łysą Górą, jest drugim co do wielkości szczytem Gór Świętokrzyskich. Znajduje się w obrębie Świetokrzyskiego Parku Narodowego, a jego zbocza(oprócz stoku północnego, gdzie znajdują się gołoborza) porasta puszcza, w której spotkać można stare jodły i buki. To na Świętym Krzyżu, według podań, spotykać się miały czarownice na swoich sabatach. W tym miejscu benedyktyni zbudowali w XII wieku swój klasztor. Dzisiaj w budynku mieści się kościół, a także muzeum poświęcone dziejom klasztoru i opactwa benedyktynów. W budynkach przyklasztornych mieści się Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Ekspozycja obrazuje geologie Gór Świętokrzyskich, prezentuje świat roślinny i zwierzęcy regionu. Na szczycie znajduje się także wysoki maszt przekaźnika stacji telewizyjnej. U stop Łysej Góry leży Nowa Słupia. Główną atrakcję tej miejscowości stanowią "Dymarki Świętokrzyskie". Najważniejszym punktem imprezy jest pokaz, w czasie którego odbywa się wytop żelaza wg starożytnej "receptury". Przy niebieskim szlaku turystycznym, prowadzącym na Święty Krzyż, znajduje sie kamienna figura "Pielgrzyma", czy jak nazywają ją niektórzy "Emeryka".

Chęciny. Ze szczytu Góry Zamkowej rozciąga się rozległa panorama ziemi kieleckiej. Same Chęciny są miasteczkiem sennym, można w nich zwiedzić kościół parafialny, obejrzeć zabytkową zabudowę rynku, zajrzeć do franciszkańskiego zespołu klasztornego. Kiedy powstały Chęciny, nie wiadomo, bowiem pierwsza wzmianka z 1275 roku jako własności podkomorzego sandomierskiego M.Mikuły dokumentuje dawniejsza ich przeszłość, sięgającą może schyłku XII wieku. Zamek należy do starszego typu warowni wyżynnych, których plan jest dostosowany do kształtu wierzchołka góry. Była to jedna z najsilniejszych naszych warowni, ważny zarazem dla małopolski punkt strategiczny. Czas budowy wzniesionego na wysokiej skale(356 m n.p.m.) zamku, nie jest dokładnie znany, nastąpiło to jednak najprawdopodobniej na przełomie XIII/XIV wieku. Z tego czasu pochodzą dwie okrągłe wieże, między którymi był dziedziniec z budynkiem mieszkalnym przylegającym do północnej jego strony. Przeciwległą jego stronę osłaniał mur obronny. Do wschodniej wieży przylegał wysunięty nieco na zewnątrz piętrowy budynek, mieszczący kaplicę i skarbiec. W XV wieku dobudowano do niego bramę z przedbramiem oraz nad wykutą w skale fosą przerzucono most wsparty na filarach. Także w tym czasie przedłużono zamek ku zachodowi, okrążając nowy dziedziniec murem wzmocnionym kwadratową wieżą. Później zamek kilkukrotnie ulegał zmianom i remontom. Podczas I wojny światowej artyleria austriacka uszkodziła w 1915 roku górne części wież. Ostatnio zamek jest poddawany konserwacji. Udostępniony dla turystów szczyt jednej z wież stanowi wspaniały punkt widokowy. Wieczorową porą wieże są podświetlane.

Samsonów. Stojące tu ruiny huty z pierwszej połowy XIX wieku należą do najlepiej zachowanych i najcenniejszych zabytków techniki z rejonu Zagłębia Staropolskiego. Są tez chlubnym świadectwem wysokiego poziomu ówczesnego budownictwa przemysłowego w Polsce. Zaznaczyć należy że miejscowe tradycje hutnicze sięgają 1584 roku. Z "Huty Józefa" przetrwał trzon wielkiego pieca, położona za nim wyższa wieża wyciągowa, mury emalierni(budynek od strony szosy), modelarni, suszarni, fragmenty murów i fundamentów odlewni i magazynów, budynku na maszynę parową, dmuchawy i koła wodne. Zachowały się także sklepione kanały prowadzące wodę ze stawu do kół wodnych i odprowadzające ją poza zakłady.

Dąb Bartek. Kilkanaście metrów od szosy z Tumlina przez Samsonów do Zagnańska stoi "Bartek", wiekowy i najsłynniejszy dąb w Polsce. Wiek drzewa oceniano różnie: 1000 a nawet 1200 lat, ostatnie badania ustaliły go na 650 lat. Majestatyczny dąb należy do szypułkowatych, posiada ok. 25 metrów wysokości, a obwód pnia nieco nad ziemia wynosi 9 metrów. Widoczna niesymetryczność korony jest pamiątką uszkodzeń spowodowanych pożarem sąsiedniej leśniczówki w 1906 roku. W dolnej części pnia dawniej była potężna dziupla, która mogła pomieścić kilkanaście osób. Celem ratowania drzewa wypełniono ją betonem i gliną, a najbardziej zagrożone konary wsparto podporami. Istniejący od wieków dąb stał się tematem wielu legend. Bolesław Chrobry miał tu odpoczywać podczas polowania, Kazimierz Wielki sprawował w jego cieniu sady, a powracający po odsieczy Wiednia Jan III Sobieski nakazał złożyć w dziupli butle węgrzyna, turecką szablę i króćice, które z czasem obrosły i zasklepiły się w drzewie.

Zamek w Bodzentynie. Na skraju miejscowości, na starym cyplu nad rzeczką Psarką wznoszą się wysokie ruiny byłego zamku biskupów krakowskich. Gotycką warownię wystawił w drugiej połowie XIV wieku bp Florian z Mokrska, zespalając z budowanymi jednocześnie miejskimi murami obronnymi. Rozbudowy dokonał kardynał Zbigniew Oleśnicki. Około 1515 roku Jan Konarski "W Bodzentynie reformował zamek, nadając mu formę wytwornego renesansu". Później jeszcze wielokrotnie przebudowywany. Przez pewien czas pełnił rolę spichlerza, później także szpitala wojskowego.

Sancygniów. Jest to mała wioska, położona w odległości ok. 60 kilometrów od Kielc(w stronę Krakowa). Znajduje się tam zabytkowy kościółek i zamek, a przepływająca w pobliżu rzeka zwana jest Sancygniówką.

Ciuchcia Expres "Ponidzie". Z myślą o turystach pragnących rekreacji i wypoczynku w przepięknym nadnidziańskim krajobrazie, utworzono specjalny wąskotorowy pociąg turystyczny Ciuchcia Expres "Ponidzie". Trasa wycieczki zaczyna się w Jędrzejowie, i wiedzie przez Umianowice do Pińczowa, po czym skład wraca do Jędrzejowa tą samą trasą. Trasa: Pińczow. Znajduje się tu klasztor Pauliński; świadek ariańskiej świetności Pińczowa. Budynek pochodzi z I połowy XVII wieku, lecz ma wiele pozostalości gotyckich min. wspaniałe podziemia. Warto także odwiedzić synagogę pińczowską, należąacą do najstarszych w kraju, a także kościół parafialny p.w. Św. Jana Ewangelisty, fundowany przez Zbigniewa Olesińskiego w 1431 roku. Po licznych przebudowach - późnorenesansowy, trójnawowy z doskonale widoczną pozostałością pierwotnego jednonawowego kościoła gotyckiego. Jędrzejów. W mieście tym znajduje się opactwo Cystersów i słynne daleko za granicami kraju Państwowe Muzeum Gnomoniczne z unikalnym zbiorem zegarów i przyrządów astronomicznych im. Przypkowskich. Stale wzbogacane zbiory obejmują kolekcję ponad 500 zegarów słonecznych oraz astronomicznych przyrządów pomiarowych, przy czym pod względem gnomoniki muzeum zajmuje na świecie trzecią pozycje po kolekcjach w Oxfordzie i Chicago. Kościół i klasztor jest pierwszym w Polsce obiektem zakonu Cystersow, sprowadzonych w 1149 r. z francuskiego opactwa Morimond w Burgundii.

Powrot do początku

Materiały tu zawarte są kompilacją kilku dostępnych mi przewodników, nie jestem ich autorem. Jeśli ktokolwiek uważa iż w tym miejscu naruszone są Jego prawa autorkie, prosze o natychmiastowy sygnał, materiał naruszający czyjekolwiek prawa zostanie usunięty, bądź zmodyfikowany wg ustaleń z autorem. Strona nigdy nie miała, ani nie ma charakteru komercyjnego. Zarówno z jej powstania, jak i dostępności w sieci nigdy ja jako autor, ani klub nie czerpał jakichkolwiek korzyści majątkowych.