Trzy mistrzowskie tytuły biegaczy z Ostrowca i mecze z Rzeszowem. Rok 1958

27 lutego 2017 Posted in  historia

Krystyna Nowakowska i Witold Baran byli bezsprzecznie najlepszymi lekkoatletami Kielecczyzny w 1958 roku. Ta para biegaczy KSZO Ostrowiec Świętokrzyski czterokrotnie stawała na podium mistrzostw Polski, w tym trzy razy na najwyższym stopniu.

Bieg kobiet na 1,2 km podczas przełajowych mistrzostw Polski w Skarżysku-Kamiennej w 1958 roku, z numerem 54 jego zwyciężczyni Krystyna Nowakowska

Zaczęło się od mistrzostw w biegach przełajowych rozegranych ponownie w Skarżysku-Kamiennej 13 kwietnia. Nowakowska zdecydowanie zwyciężyła na 1,2 km seniorek, zdobywając swój pierwszy tytuł mistrzyni Polski. Baran powtórzył osiągnięcie z 1957 roku i został wicemistrzem na 2 km juniorów, przegrywając znów z Markiem Jerzym z AZS Poznań.

O miejsce na podium walczyła również kolejna reprezentantka KSZO Alicja Korczak w biegu na 700 m dziewcząt do lat 17, ale na finiszu zabrakło jej sił i spadła z trzeciego na siódme miejsce. Szósta na 1 km juniorek była Danuta Podbilska ze Staru Starachowice.

W punktacji wojewódzkiej skarżyskich mistrzostw Kieleckie zostało sklasyfikowane na dziewiątym miejscu. W punktacji klubowej KSZO zajęło 10. lokatę.

Skarżysko gościło w 1958 roku nie tylko najlepszych polskich biegaczy, ale również czołowych skoczków i miotaczy. 1 maja na stadionie Granatu odbyły się bowiem zawody kontrolne kadry narodowej, która przebywała na obozie w Spale. Zawodników, trenerów i działaczy przywieziono trzema autokarami. Kilka tysięcy widzów podziwiało takie gwiazdy Królowej Sportu, jak Barbara Janiszewska, Jerzy Chromik, Józef Schmidt, Eugeniusz Piątkowski i Janusz Sidło, złotych medalistów mistrzostw Europy rozegranych kilka miesięcy później w Sztokholmie. Najlepszy wynik zawodów uzyskał Eugeniusz Kwiatkowski z Zawiszy Bydgoszcz, który pchnął kulą 17,05 m i ustanowił rekord Polski, pierwszy w historii na terenie Kielecczyzny.

Franciszek Szyszka na czele chodziarzy podczas mityngu z okazji Dnia Hutnika w Ostrowcu

11 maja część kadry, m.in. z Chromikiem, przyjechała na mityng z okazji Dnia Hutnika w Ostrowcu. Podczas tych zawodów najlepszy w historii rezultat w Polsce w chodzie na 20 km poprawił Franciszek Szyszka z AZS Gdańsk czasem 1:35.02,4.

Krystyna Nowakowska jako pierwsza lekkoatletka Kielecczyzny dostąpiła zaszczytu reprezentowania biało-czerwonych barw w mistrzostwach Europy. 22 sierpnia w Sztokholmie była bardzo blisko awansu do finału biegu na 800 m. Pobiegła w pierwszej z trzech eliminacyjnych serii, zajmując czwarte miejsce z wynikiem 2.10,7. Na ostatnich metrach minimalnie wyprzedziła ją Niemka Döser, która była trzecia z takim samym czasem i zakwalifikowała się do finału.

„Nowakowska rozegrała bieg słabo taktycznie, pozwoliła zamknąć się na trzeciej pozycji przy bandzie, co uniemożliwiło jej właściwe rozpoczęcie finiszu, a Niemka nie pozwoliła jej na odejście od bandy. W dodatku przedbieg ten był rozgrywany w tempie nie odpowiadającym Nowakowskiej – pierwsze okrążenie było wolniejsze od drugiego o 2,5 sekundy” – pisał o starcie biegaczki KSZO sprawozdawca miesięcznika „Lekka Atletyka”. W sumie ostrowczanka została sklasyfikowana na 10. miejscu biegu na 800 m, w finale pobiegło dziewięć zawodniczek.

Start na 800 m podczas mityngu z okazji Dnia Hutnika w Ostrowcu, druga z lewej Henryka Staneta

Nowakowska bardzo dobrze spisywała się w 1958 roku w meczach międzypaństwowych. 2 sierpnia zwyciężyła na 800 m z wynikiem 2.13,0 podczas slynnego meczu z USA na Stadionie X-lecia w Warszawie, który kobieca reprezentacja Polski wygrała 54:52. 6 lipca była pierwsza z czasem 2.13,3 w zwycieskim meczu Polek z NRD w Poczdamie. 28 czerwca w Bratysławie w wygranym pojedynku z Czechosłowacją zajęła drugie miejsce z czasem 2.11,8. We wrześniu w meczu Warszawa – Londyn w stolicy Wielkiej Brytanii pobiegła na nietypowym dystansie 880 yardów, zajmując trzecią lokatę z rezultatem 2.16,4.

We wspomnianym meczu z NRD w Poczdamie w reprezentacji Polski zadebiutowała Henryka Staneta. Zawodniczka LZS Łysica była piąta na 800 m z rekordem życiowym 2.16,8.

Bieg na 1500 m w 10-boju podczas mistrzostw Polski w Bydgoszczy, na drugim miejscu Franciszek Drewniany

W mistrzostwach Polski w Bydgoszczy (18-20 lipca) Krystyna Nowakowska zdobyła swój drugi tytuł mistrzowski, zwyciężając bieg na 800 m w czasie 2.14,8. Na stadionie Zawiszy miłą niespodziankę sprawił Franciszek Drewniany z Granatu Skarżysko, który wywalczył trzecie miejsce w 10-boju z wynikiem 5.696 pkt. Jego trener i kolega klubowy Bogdan Winiarski był siódmy w rzucie dyskiem z rezultatem 45,19 m.

Witold Baran

Do rywalizacji z seniorami w Bydgoszczy stanął również 19-letni Witold Baran, wygrywając drugą serię biegu na 1500 m. W mistrzostwach juniorów, rozegranych pod koniec sierpnia w Olsztynie, biegacz KSZO nie dał swoim rówieśnikom żadnych szans na tym dystansie. W relacji „Przeglądu Sportowego” czytamy: „Najciekawszym punktem ostatniego dnia mistrzostw Polski juniorów w lekkoatletyce był bieg na 1500 m. Faworyt tej konkurencji Baran wysforował się po 500 m do przodu i biegnąc pięknym, długim krokiem zdążał samotnie do mety. Metr po metrze zwiększając przewagę nad całą stawką zawodników, na ostatnim okrążeniu był on już w przodzie o 60 m, a gdy kończył pięknym finiszem bieg, przewaga ta urosła do 100 m. W tym biegu Baran zdołał poprawić swój najlepszy wynik o 0,3 s, ustanawiając rekord Polski w kategorii juniorów na dystansie 1500 m czasem 3.51,4”.

W mistrzostwach juniorów dobrze wypadł również Janusz Ostaszewski z Granatu, zajmując trzecie miejsce w rzucie dyskiem (1,5 kg) wynikiem 47,25 m. Szósta w skoku wzwyż była Alicja Korczak z KSZO z rezultatem 1,40 m. Zdzisław Włodarczyk z Granatu zajął siódme miejsce w skoku o tyczce (3,50 m) i ósme w dysku (41,09 m), a jego klubowy kolega Karol Ćwieluch dziesiąte w skoku wzwyż (1,75 m). Kieleckie w punktacji wojewódzkiej zawodów zostało sklasyfikowane na 11. pozycji.

Tytułu mistrza Polski juniorów w rzucie młotem nie bronił Józef Glibowski z KSZO, któremu na obozie kadry w Jeleniej Górze młot wyrzucony przez innego zawodnika złamał rękę. Wiosną pecha miał również Witold Baran, który został trafiony oszczepem w nogę na obozie w Spale. Na szczęście uraz okazał się niegroźny i biegacz KSZO szybko wrócił na bieżnię. Był jednym z najlepszych polskich juniorów w trójmeczu z Czechosłowacją i Rumunią 16-17 sierpnia w Katowicach. Wygrał nie tylko bieg na 1500 m (4.00,8), ale i na 800 m (1.57,7). Na koniec sezonu 12 października, podczas meczu seniorskich reprezentacji Polski i RFN, w pozakonkursowym biegu na 1500 m poprawił rekord naszego kraju juniorów czasem 3.48,8. Był to jeden z najlepszych wówczas rezultatów w tej kategorii wiekowej na świecie.

Żadnemu z najmłodszych lekkoatletów Kielecczyzny nie udało się wywalczyć miejsca na podium mistrzostw Polski młodzików, które 20-21 września odbyły się w Białymstoku. Najbliżej był Janusz Serek z Granatu, który uplasował się na czwartej pozycji w rzucie młotem 5 kg z wynikiem 42,03 m i piąty w rzucie dyskiem 1 kg (45,65 m). Dziesiątą lokatę w biegu na 1000 m zajął Waldemar Kosmala z MKS Kielce z czasem 2.47,2.

O mistrzostwo okręgu w biegach przełajowych biegacze rywalizowali w Ostrowcu. Mistrzostwa seniorów i juniorów (17-18 maja), a także w wielobojach (6-7 września) rozegrane zostały na stadionie w Skarżysku. Skarżyski Granat, obchodzący w 1958 roku 30-lecie powstania, ponownie okazał się zdecydowanie najlepszy w rywalizacji klubowej w województwie kieleckim, wyprzedzając KSZO. Był też blisko awansu do II ligi. 22 czerwca na własnym stadionie pokonał wysoko Metal Tarnów i Górnika Częstochowa, kwalifikując się do decydujących zawodów 4-5 października w Łodzi. Drużyna wzmocniona m.in. radomskimi sprinterami Krystyną Boderą i Zbigniewem Charczenką po pierwszym dniu zajmowała dające awans drugie miejsce. W drugim utrzymywała je do rozgrywanej pod koniec rywalizacji sztafety 4×100 m mężczyzn. Ta pobiegła bardzo dobrze, uzyskała lepszy od rekordu województwa czas 45,0 s, ale została zdyskwalifikowana za przekroczenie strefy zmian. Ten fakt, a także niezaliczenie żadnego wyniku w rzucie oszczepem przez Wandę Rzeszowską spowodowały, że Granat z dorobkiem 26.207 pkt zajął czwarte miejsce. Wyprzedziły go Start Łódź (28.902), Bałtyk Gdynia (28.108) i Polonia Bytom (26.472). Za skarżyskim klubem uplasowały się natomiast Lotnik Warszawa (25.495) i Pogoń Szczecin (24.961).

Lekkoatletki Kielecczyzny na obozie w Węgierskiej Górce. Na zdjęciu m.in. zawodniczki Granatu Skarżysko, trzecia od lewej Krystyna Mąkosa, dalej Apolonia Winiarska, Wanda Rzeszowska, Natalia Białkowska i Lucyna Karaś

W 1958 roku lekkoatleci Kielecczyzny trzykrotnie zmierzyli się z reprezentacją województwa rzeszowskiego. Pierwszy mecz 1 czerwca w Mielcu mężczyźni wygrali 92:76, a kobiety poniosły porażkę 42:62. W punktacji łącznej Rzeszów zwyciężył więc 138:134. Do udanego rewanżu doszło 28 września w Skarżysku. Kielce wygrały zarówno w punktacji kobiet, jak i mężczyzn. Trzeci mecz rozegrany został 13-14 grudnia w hali w Przemyślu. Zaproszona „niemal w ostatniej chwili” i startująca w niepełnym składzie reprezentacja województwa kieleckiego tym razem musiał uznać wyższość lekkoatletów rzeszowskich, którzy wygrali 44:31 wśród kobiet i 41:40 wśród mężczyzn.

Troje reprezentantów Kielecczyzny uplasowało się w pierwszej setce najlepszych na świecie w poszczególnych konkurencjach. Najwyżej sklasyfikowana została Krystyna Nowakowska – na 26. miejscu w biegu na 800 m z czasem 2.10,7. Spadła jednak o siedem lokat w porównaniu do 1957 roku, kiedy to miała 2.10,3. Kazimierz Kunat z KSZO w rzucie młotem z rezultatem 58,58 m znalazł się na 77. pozycji, a na 1500 m junior Witold Baran był 87. z czasem 3.48,8.

Franciszek Drewniany

W tabelach najlepszych w Polsce najwyżej uplasowała się Nowakowska – druga na 800 m i szósta na 400 m z czasem 59,7 s. Wynik 2.16,8 dał Henryce Stanecie siódmą lokatę na 800 m. Mężczyźni zajęli cztery pozycje w pierwszej dziesiątce – Franciszek Drewniany czwartą w 10-boju (5.696), Kunat piątą w rzucie młotem, Baran ósmą na 1500 m, a Bogdan Winiarski dziewiątą w rzucie dyskiem (48,02 m).

W drugiej dziesiątce znaleźli się Baran (15. na 1000 m – 2.28,0) i Zofia Sadkowska z KSZO (19. w rzucie dyskiem – 39,35 m), a w trzeciej: Sadkowska (22. w kuli – 11,88), Staneta (30. na 500 m – 1.22,2), Franciszek Drewniany (21. na 200 m pł – 25,4 i 30. na 110 m ppł – 15,9), Franciszek Krakowiak z KKS Końskie (29. na 1500 m z przeszkodami – 4.26,1), Henryk Pronobis z Granatu (30. w skoku o tyczce – 3,81), Józef Glibowski (30. w rzucie młotem – 48,44), Stefan Stachurski z LZS Radomka (22. w 10-boju) i Zdzisław Włodarczyk (25. w 10-boju).

Jeśli chodzi o rekordy województwa, to kobiety poprawiły je w czterech konkurencjach – Nowakowska na 400 m, Apolonia Winiarska z Granatu i Alicja Korczak z KSZO w skoku wzwyż oraz Sadkowska w kuli i w dysku. Lepiej ten dorobek wygląda wśród mężczyzn. Franciszek Drewniany w swoim starcie w 10-boju na mistrzostwach Polski pobił rekordy w tej konkurencji, a także w skoku wzwyż i biegu na 110 m ppł. Ponadto uzyskał rekordowy wynik na 200 m ppł. W trzech konkurencjach rekordy ustanowił Krakowiak (3000 m, 5000 m, 1500 m przeszkody), a w dwóch Włodzimierz Olsiński (100 i 200 m) oraz Baran (1000 i 1500 m). Rekord okręgu poprawił też Kunat w rzucie młotem i sztafeta Granatu 4×100 m.

Udany dla lekkoatletów Kielecczyzny rok 1958 zaowocował tym, że troje z nich znalazło się w pierwszej dziesiątce plebiscytu „Słowa Ludu” na najlepszych sportowców województwa. Drugie miejsce zajął w nim Witold Baran, czwarte Krystyna Nowakowska, a dziewiąte Franciszek Drewniany.

O kolejności w plebiscycie decydowali nie czytelnicy, ale 70 działaczy sportowych. Tym bardziej więc dziwić może niższa pozycja Nowakowskiej niż Barana. Najlepsza wówczas polska biegaczka na 800 m, dwukrotna mistrzyni i etatowa reprezentantka naszego kraju naraziła się bowiem działaczom w regionie. W czerwcu została nawet zdyskwalifikowana przez Kielecki OZLA na dwa miesiące, ponieważ odmówiła startu w reprezentacji województwa w meczu z Rzeszowem w Mielcu. Kary tej nie uznał zarząd PZLA, wystawiając zawodniczkę do meczów międzypaństwowych. Mieczysław Kaleta komentował w „SL”, że Nowakowska wykazuje objawy choroby zwanej „woda sodowiensis”, a działacze terenowi są lekceważeni przez lekkoatletyczną centralę.

Krystyna Nowakowska z kierownikiem sekcji lekkoatletycznej KSZO Marianem Śliwińskim i kolegą klubowym Adamem Łebkiem

Z drugiej strony w Ostrowcu nie potrafiono zapewnić Nowakowskiej odpowiednich warunków do uprawiania sportu na mistrzowskim poziomie. W marcu 1958 roku wydawany w hucie tygodnik „Walczymy o stal” pisał: „Pracuje jako rachmistrz w montowni, zarabia tam niewiele i praca nie pozwala jej na systematyczne treningi. Prosiła o zmianę, jednak lata mijały a żaden z dotychczasowych zarządów [KSZO] nie potrafił jej tego załatwić, choć okazji było niemało.”

Dalej gazeta informowała, że w Bydgoszczy oferują zawodniczce posadę za 1500 zł (przeciętne wynagrodzenie miesięczne w Polsce wynosiło wówczas ok. 1350 zł), mieszkanie, a także pracę dla męża. I zadawała pytanie: „Czy w hucie nie można tej sprawy tak załatwić, aby jedna z najlepszych lekkoatletek w Polsce miała inną pracę i zarabiała więcej?”

Najwidoczniej nie można było, zawodniczka straciła cierpliwość i odeszła z KSZO. Od 1959 roku będzie zdobywać laury już dla Legii Warszawa.

Andrzej Plenkiewicz

Z ostrowieckim klubem pożegnał się również Witold Baran, o którym w „Walczymy o stal” można było przeczytać, że po ukończeniu technikum „nie może otrzymać pracy w hucie”. Przeszedł z KSZO najpierw na rok do Stali Mielec, kolejne trzy sezony odnosił sukcesy w barwach warszawskiej Legii, a w latach 1963-72 bydgoskiego Zawiszy.

Na studia do Warszawy odszedł także utalentowany radomski skoczek Andrzej Plenkiewicz, który w 1958 roku ustanowił rekord województwa juniorów w skoku w dal – 6,77 m. W następnym sezonie jako zawodnik AZS Warszawa będzie już rekordzistą Polski juniorów z wynikiem 7,45 m.

Z pozytywnych wydarzeń 1958 roku odnotujmy jeszcze, że we wrześniu powstała, a właściwie reaktywowana została po dwuletniej przerwie sekcja lekkoatletyczna w Budowlanych Kielce. Treningi prowadził w niej Adam Jóźwik, czołowy tyczkarz w okręgu. Na sportowej mapie regionu pojawiły się także międzyszkolne kluby sportowe działające w kilku miastach.

Podczas zebrania sprawozdawczego OZLA w styczniu 1959 roku podano, że w województwie kieleckim istnieje 19 sekcji lekkoatletycznych, w których zarejestrowanych jest 224 zawodników, w tym 46 kobiet. Jednak nie wszyscy startujący w zawodach lekkoatleci zostali zgłoszeni zgodnie z przepisami PZLA, stąd w tabelach wyników wielu występuje bez przynależności klubowej.