Pionierami byli gimnazjaliści i żołnierze. Tabele wyników z lat 1920-29

23 listopada 2015 Posted in  historia

Rozpoczynamy publikację historycznych zestawień wyników lekkoatletów z Kielc i regionu. Pierwszy odcinek obejmuje lata 1920-29, nie znaleźliśmy bowiem dokumentów czy innych źródeł, które pozwalałyby stwierdzić, że Królową Sportu uprawiano na naszym terenie wcześniej.

W „Przeglądzie Sportowym” z 24 grudnia 1921 roku znaleźliśmy informację, że wiosną tego roku w Starachowicach dzięki staraniom miejscowego nauczyciela Romualda Sierżewskiego powstał klub sportowy Promień, a jego „drużyna footballowa rozegrała w ubiegłym sezonie szereg zawodów”. Natomiast z inicjatywy Tadeusza Krzyżanowskiego powstało dziesięć kolejnych sekcji, w tym lekkoatletyczna. Czy i z jakim efektem startowali lekkoatleci Promienia, nie udało się ustalić.

O tyczce skacze Jerzy Czarniecki, najlepszy kielecki lekkoatleta w latach 20. (zdjęcie z archiwum Antoniego Pawłowskiego)

Wcześniej, bo 17 kwietnia 1921 roku, „Gazeta Kielecka” informowała, że w Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach „istnieje w ogólnej organizacji tzw. ‚Samopomocy’ osobna sekcja pod nazwą Koło Sportowe, wykazujące dużą ruchliwość”. Poza tym, jak czytamy, że „w tym  gimnazjum i w Gimnazjum im. M. Reja [od 1934 r. im. Stefana Żeromskiego] powstały jeszcze kluby sportowe, które na początek utworzyły po jednej drużynie piłki nożnej”.

Klub w szkole im. Śniadeckiego nosił nazwę Lechia, a założył go już pod koniec lata 1920 roku 16-letni wówczas gimnazjalista Jerzy Czarniecki. Jego członkowie grali nie tylko w piłkę, ale również uprawiali biegi, skoki i rzuty. Pierwszą informację, że startowali w zawodach lekkoatletycznych znajdujemy w wydawanym w Radomiu i w Kielcach „Słowie” z 11 czerwca 1923 roku. Odbyły się one w Jędrzejowie z okazji poświęcenia boiska i utworzenia Gniazda Sokolego, czyli oddziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Czarniecki okazał się najlepszy w skoku wzwyż i w dal z wynikami 1,60 m i 5,50 m, bieg na 100 m wygrał z czasem 12 i 3/4 s jego klubowy i szkolny kolega Romuald Barga.

Obaj zawodnicy prócz Lechii reprezentowali także kieleckie gniazdo Sokoła. W tym samym 1923 roku startowali dwukrotnie w Warszawie. Jak informowała „Gazeta Kielecka”, odnosili zwycięstwa w zawodach „o mistrzostwo sokole”, a potem „odznaczyli się znowu” na igrzyskach sportowych p.w., czyli przysposobienia wojskowego. Jesienią 1924 roku nie tylko „GK”, ale i ogólnopolska prasa  („Przegląd Sportowy” i tygodnik „Stadjon”) donosiła o zwycięstwie Jerzego Czarnieckiego w pięcioboju wojskowo-sportowym o mistrzostwo przysposobienia rezerw Dowództwa Okręgu Korpusu X Wojska Polskiego w Przemyślu.

Marian Skierczyński jako żołnierz 4 Pułku Saperów w Sandomierzu przebiegł 100 m w 11,3 s. (zdjęcie z opracowania „Od Adamczaka do Zasłony. Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego”)

W tabelach dziesięciu najlepszych w latach 20. w poszczególnych konkurencjach, opublikowanych w 2000 roku przez Komisję Statystyczną PZLA w opracowaniu pt. „Osiągnięcia polskiej lekkiej atletyki w 20-leciu międzywojennym”, nasz region reprezentują tylko żołnierze z jednostek w Sandomierzu i w Kielcach. Najwyższy poziom reprezentował  Marian Skierczyński, który w 1923 roku przebiegł 100 m w 11,3 s i został sklasyfikowany na ósmym miejscu, a rok później był siódmy na 400 m z czasem 55,0 s.  Pochodził on z Radomia, służył w stacjonującym wówczas w Sandomierzu 4 Pułku Saperów. W latach 1927-30, już jako zawodnik AZS Warszawa, zdobywał trzykrotnie mistrzostwo Polski w sztafecie 4×100 m. Na szóstej pozycji w 1923 roku znalazła się sztafeta 4×400 m stacjonującego w Kielcach 4 Pułku Piechoty Legionów. Blisko pierwszej dziesiątki był wspomniany już Jerzy Czarniecki, a także Mieczysław Mirkowski ze Skarżyska-Kamiennej, który w 1928 roku skoczył o tyczce 3,15 m, a rok później rzucił oszczepem 49,43 m.

W tabelach z lat 1920-29 umieszczamy zawodników z miejscowości, które obecnie znajdują się w granicach województwa świętokrzyskiego. Zdecydowana większość nie ma przynależności klubowej, reprezentują najczęściej szkoły, a także organizacje Sokoła i Związku Strzeleckiego z poszczególnych miast lub powiatów. Są wśród nich m.in. Jan Skład i Józef Leśkiewicz, którzy w drugiej połowie lat 20. rozpoczynali karierę, a w następnej dekadzie należeli do ścisłej krajowej czołówki. Pierwszy był uczniem Gimnazjum Humanistycznego w Sandomierzu. Już jako reprezentant AZS Warszawa w 1932 roku skoczył w dal 7,06 m i zdobył wicemistrzostwo Polski. Leśkiewicz, reprezentujący w naszym zestawieniu Gimnazjum w Jędrzejowie, ustanowił rekord Polski w rzucie młotem wynikiem 38,23 m w 1931 roku, a w następnym został mistrzem naszego kraju. Startował wówczas w barwach Cracovii. Jako zawodnik KSZO Ostrowiec w mistrzostwach Polski w 1933 roku zajął drugie miejsce w rzucie młotem i trzecie w rzucie oszczepem.

Zestawienie wyników z lat 20. sporządziliśmy głównie w oparciu o informacje prasowe. Nie jest oczywiście kompletne. W większości przypadków brakuje roczników i imion zawodników, często dat czy nawet miejsca zawodów. Zdajemy sobie sprawę, że nie są to tabele najlepszych rezultatów, ale tylko tych, które udało się ustalić. Uznajemy jednak, że lepsze takie zestawienie, niż żadne. Jeżeli dotrzemy do archiwalnych dokumentów czy innych źródeł, będziemy je uzupełniać.

Niniejszą publikacją rozpoczynamy publikację takich historycznych tabel. W grudniu zamieścimy wyniki z lat 1930-39, znacznie pełniejsze niż te z lat 20. Nie tylko wśród mężczyzn, ale także kobiet, które w tym zestawieniu reprezentowane są tylko przez cztery zawodniczki. Od 2016 roku planujemy publikowanie tabel z kolejnych lat po II wojnie światowej.