Trasy były piękne, widzów tysiące, a Skarżysko przełajową stolicą Polski

15 kwietnia 2017 Posted in  biegi, historia

60 lat temu Skarżysko-Kamienna było gospodarzem mistrzostw Polski w biegach przełajowych. Na starcie dziewięciu biegów stanęło w sumie 344 biegaczek i biegaczy. „Ogromna praca podczas przygotowań: zakwaterowania, wyżywienia, tras, biura zawodów. Cały ten ciężar spadł na mnie i Mieczysława Filipowskiego przy minimalnym zainteresowaniu działaczy klubowych” – zanotował Bogdan Winiarski w kronice sekcji lekkoatletycznej Granatu Skarżysko.

Mistrzostwa rozegrane zostały w niedzielę 14 kwietnia 1957 roku w skarżyskiej dzielnicy Rejów. Zawodnicy biegali koło zalewu na rzece Kamionce, a finiszowali na stadionie Granatu. Na starcie stanęli praktycznie wszyscy czołowi biegacze. Jerzy Chromik nie był jeszcze w pełni sił, ale przyjechał do Skarżyska z żoną i kibicował kolegom z reprezentacji. Wysoką formę zademonstrował Zdzisław Krzyszkowiak, który wygrał bieg na 6 km z przewagą blisko 200 m. Na 12 km Stanisław Ożog wyprzedził rywali o ponad pół minuty. Pozostałe biegi były bardziej wyrównane. Najkrótszy bieg seniorów na 3 km zakończył się wygraną Mariana Jochmana.

Na 1,5 km seniorek drugie miejsce zajęła Krystyna Snop z KSZO Ostrowiec. Tytuł wicemistrza Polski na 2 km juniorów wywalczył Witold Baran, zaczynający wielką karierę w ostrowieckim Zrywie. Dzięki ich sukcesom województwo kieleckie zajęło w punktacji mistrzostw 11. miejsce (na 19 sklasyfikowanych, 17 województw plus miasta wydzielone Warszawa i Łódź). Zwyciężyło bydgoskie, przed gdańskim i Warszawą.

„Na uwagę zasługuje fakt, że niemal wszyscy zawodnicy bardzo chwalili sobie dobór tras na poszczególnych dystansach. Znany długodystansowiec Olesiński, zdobywca czwartego miejsca na 12 km, powiedział nam, że jak długo startuje, nie biegał jeszcze na tak ciekawej trasie. Była ona bardzo trudna, ale i bardzo urozmaicona. Jednym słowem – typowo przełajowa. Taka opinia czołowego biegacza w kraju, który już biegał na różnych (nie tylko krajowych) trasach jest chyba wystarczająco wymowna. Rzeczywiście trasy były piękne. Niemal wszystkie przebiegały tuż albo wokół rejowskiego jeziora i miały w sobie wiele niespodzianych przeszkód” – relacjonował w „Słowie Ludu” Mieczysław Kaleta.

Ciekawe trasy oraz centralne położenie Skarżyska na mapie Polski miały z pewnością wpływ na to, że również w kolejnych trzech latach przełajowe mistrzostwa gościły w tym mieście.

„Skarżysko, które w roku ubiegłym zachwyciło nas swymi pięknymi trasami, otrzymało od PZLA już stały mandat na organizowanie mistrzostw przełajowych. Sądząc po zeszłorocznym sukcesie, decyzja PZLA jest słuszna. W tym roku Skarżysko szykuje jeszcze lepsze przyjęcie dla naszych czołowych biegaczy, ponieważ w tym roku miejscowy klub Granat obchodzi 30-lecie swego istnienia” – pisał przed mistrzostwami w 1958 roku Jacek Samulski w „Przeglądzie Sportowym”.

Zawody rozegrano w niedzielę 13 kwietnia. Ta „13” okazała się pechowa, były m.in. problemy ze startem biegu juniorów, ponieważ pistolet nie wypalił kilka razy. Szwankowały też inne rzeczy. Sprawozdawca „PS” Zygmunt Głuszek tak oceniał: „Fama świetnej organizacji przełajów w Skarżysku-Kamiennej po niedzielnych zawodach nieco przyblakła. Nocleg i wyżywienie zawodników wywołały wiele krytycznych uwag, a pomyłki z wypuszczeniem juniorów i mylenie tras w innych kategoriach, wskutek braku dostatecznej liczby porządkowych, to niedopatrzenie poważne. Wydaje się, że miejscowi działacze powinni z tego wyciągnąć praktyczne wnioski, gdyż same trasy i atmosfera na stadionie pełnym publiczności przemawiają za tym, aby biegi przełajowe były rozgrywane tutaj co roku”.

Jeśli chodzi o sportową rywalizację, to w najdłuższych biegach mężczyzn ponownie tytuły mistrzowskie zdobyli Marian Jochman (3 km), Zdzisław Krzyszkowiak (6 km z przewagą ponad pół minuty) i Stanisław Ożóg (12 km z przewagą ponad 40 s). Na 1,2 km kobiet nie miała sobie równych Krystyna Snop-Nowakowska z KSZO. Witold Baran, który reprezentował już barwy KSZO, po raz drugi zajął drugie miejsce na 2 km juniorów. Podobnie jak w 1957 roku na finiszu wyprzedził go Marek Jerzy z AZS Poznań.

Kieleckie w punktacji wojewódzkiej mistrzostw awansowało na dziewiąte miejsce. Natomiast KSZO w klasyfikacji klubowej zajęło wysoką dziesiątą lokatę. Prócz biegów na przełaj rozegrano po raz pierwszy i jedyny także chód na 10 km mężczyzn na szosie. Zwyciężył zdecydowanie Franciszek Szyszka z AZS Gdańsk.

W 1959 roku biegacze walczyli o mistrzowskie tytuły w Skarżysku 19 kwietnia. Tym razem red. Głuszek w „PS” napisał: „Podczas tegorocznych przełajów na największe bodaj brawa zasłużyła… publiczność. W żadnym chyba mieście na trybunach nie znalazłoby się ponad 5000 widzów (drugie tyle przyglądało się pojedynkom biegaczy za siatką ogrodzenia i na trasach), którzy niewiele przejmowali się tym, że nie będzie okazji do oglądania nie tylko Krzyszkowiaka, Chromika, Zimnego i Żbikowskiej, lecz również i

Ożoga, który w ostatniej chwili zrezygnował z wyjazdu do Skarżyska. Publiczność potrafiła entuzjazmować się pojedynkami mniej znanych zawodników, przy czym gorące oklaski czekały nie tylko na zwycięzców, ale również na tych, którzy kończyli konkurencję daleko za zwycięzcami. Skarżyska publiczność jeszcze raz potwierdziła, że organizacja mistrzostw przełajowych należy się temu miastu bez dyskusji”.

Według „Słowa Ludu” liczba widzów wynosiła 8 tys., a dodatkową atrakcją dla nich było losowanie numerów Toto-Lotka.

Po raz trzeci w Skarżysku mistrzem Polski na 3 km został Marian Jochman. Tytuł mistrzowski na 1,2 km kobiet obroniła Krystyna Nowakowska, która odeszła z KSZO do Legii Warszawa. Drugie miejsce w tym biegu zdobyła reprezentująca LZS Łysicę Kielce Henryka Staneta. Dzięki niej Łysica w punktacji klubowej kobiet uplasowała się na szóstym miejscu.

Po raz czwarty z rzędu Skarżysko gościło najlepszych biegaczy 24 kwietnia 1960 roku. Bieg na 3 km mężczyzn znów wygrał Marian Jochman, a na 6 km i 12 km tytuły mistrzowskie po rocznej przerwie zdobyli Zdzisław Krzyszkowiak i Stanisław Ożóg. Pod nieobecność Krystyny Nowakowskiej na 1,2 km kobiet najlepsza okazała się Henryka Staneta. Biegaczka LZS Łysica wyprzedziła m.in. reprezentantki Polski na Cross „l’Humanite” w Paryżu Zofię Walasek ze Startu Katowice i Kazimierę Redlińską ze Stali Mielec.

Jak relacjonowało „Słowo Ludu”, zawodom towarzyszyła bardzo zmienna aura, padał grad, śnieg i deszcz, a także świeciło słońce. Biegaczom kibicowało 2 tys. widzów na trybunach.

Skarżysko jako jedyne miasto było gospodarzem przełajowych mistrzostw Polski przez cztery kolejne lata. W 1961 roku najlepsi polscy biegacze rywalizowali w Poznaniu. Do miasta nad Kamienną mistrzostwa wróciły 30 lat później. 10 marca 1991 roku odbyły się po raz piąty na trudnych, pagórkowatych i piaszczystych trasach na Rejowie. Rozegrano pięć biegów – po dwa seniorek i seniorów oraz jeden młodzieżowców. Na 6 km mężczyzn zwyciężył Bogusław Mamiński. Na dystansie dwukrotnie dłuższym triumfował Leszek Bebło. Biegaczy z ówczesnego województwa kieleckiego nie było nawet w pierwszej trzydziestce.

Mistrzowie Polski na trasach przełajowych w Skarżysku

1957 rok

700 m młodziczek – Maria Habas, LZS Niepołomice 2.12,9

1 km juniorek – Janina Hasse, Bielawianka Bielawa 3.22,0

800 m seniorek – Beata Żbikowska, CWKS Bydgoszcz 2.20,0

1,5 km seniorek – Halina Gabor, Włókniarz Otmęt 4.43,0

1 km młodzików – Rzeźniaczek, Górnik Katowice 2.53,4

2 km juniorów – Jerzy Marek, AZS Poznań 5.43,2

3 km seniorów – Marian Jochman, CWKS Bydgoszcz 9.16,0

6 km seniorów – Zdzisław Krzyszkowiak, CWKS Bydgoszcz 19.17,2

12 km – Stanisław Ożóg, CWKS Kraków 37.57,4

1958 rok

700 m młodziczek – Maria Bienia, Górnik Zabrze 2.36,2

1 km juniorek – Janina Hasse, Bielawianka Bielawa 3.52,6

1,2 km seniorek – Krystyna Nowakowska, KSZO Ostrowiec 3.54,2

1 km młodzików – Zygfryd Donarski, Olimpia Grudziądz 3.10,4

2 km juniorów – Marek Jerzy, AZS Poznań 5.17,0

3 km seniorów – Marian Jochman, Zawisza Bydgoszcz 8.53,5

6 km seniorów – Zdzisław Krzyszkowiak, Zawisza Bydgoszcz 18.54,2

12 km seniorów – Stanisław Ożóg, Wawel Kraków 37.58,2

chód 10 km – Franciszek Szyszka, AZS Gdańsk 47.41,8

1959 rok

700 m młodziczek – Danuta Dyderska, LZS Komorów 2.35,0

1 km juniorek – Maria Bienia, Górnik Zabrze 3.14,5

1,2 km seniorek – Krystyna Nowakowska, Legia Warszawa 3.34,8

1 km młodzików – Englot, MKS Parasol Wrocław 3.22,1

2 km juniorów – Bogdan Załuska, MKS Olsztyn 6.30,0

3 km seniorów – Marian Jochman, Zawisza Bydgoszcz 9.03,0

6 km seniorów – Władysław Płonka, Bielawianka Bielawa 18.43,6

12 km seniorów – Tadeusz Kuchniewski, Drukarz Warszawa 35.35,0

1960 rok

800 m młodziczek – Prudarczyk, Śląsk Wrocław 3.05,2

1,2 km juniorek – Bożena Miranowicz, Lotnik Warszawa 4.09,8

1,5 km seniorek – Henryka Staneta, LZS Łysica Kielce 5.00,8

1 km młodzików – Piotrowski, Olimpia Poznań 3.28,8

2 km juniorów – Tadeusz Kobędza, Start Katowice 6.29,6

3 km seniorów – Marian Jochman, Zawisza Bydgoszcz 8.42,8

6 km seniorów – Zdzisław Krzyszkowiak, Zawisza Bydgoszcz 18.23,2

12 km seniorów – Stanisław Ożóg, Wawel Kraków 35.05,4

1991 rok

3 km seniorek – Grażyna Kowina, Kłos Olkusz 11.41

6 km seniorek – Izabela Zatorska, MKS Tajfun Krosno 22.56

6 km młodzieżowców – Michał Bartoszak, Olimpia Poznań 20.17

6 km seniorów – Bogusław Mamiński, Legia Warszawa 20.08

12 km seniorów – Leszek Bebło, Oleśniczanka Oleśnica 40.27

Miejsca biegaczy Kielecczyzny w mistrzostwach w Skarżysku

1957 rok

1,5 km seniorek – 2. Krystyna Snop, KSZO Ostrowiec 4.47,4

2 km juniorów – 2. Witold Baran, Zryw Ostrowiec 5.46,0

1 km juniorek – 5. Danuta Podbilska, Star Starachowice 3.33,0

700 m młodziczek – 11. Maria Cicha, LZS Chroberz

1 km młodzików – 14. Marek Rożek, RKS Radom, 21. Dziarmaga, KSZO

6 km seniorów – 22. Franciszek Krakowiak, KKS Końskie, 36. Zdzisław Sułek, Granat Skarżysko

12 km seniorów – 22. Jan Dąbrowski, Granat

3 km seniorów – 38. Alfred Zatorski, Granat

1958 rok

1,2 km seniorek – 1. Krystyna Snop-Nowakowska, KSZO 3.54,2

2 km juniorów – 2. Witold Baran, KSZO 5.22,4

1 km juniorek – 6. Danuta Podbilska, Star 4.16,2, 20. Zofia Kosiór, Star

700 m młodziczek – 7. Alicja Korczak, KSZO, 24. Elżbieta Pytel, Star, 26. Alicja Cichocka, Star

6 km seniorów – 21. Franciszek Krakowiak, Stal Końskie, 26. Adam Łebek, KSZO

12 km seniorów – 22. Kazimierz Ziółkowski, Star, 28. Zdzisław Sułek, Granat

1 km młodzików – 27. Waldemar Kosmala, MKS Kielce, 40. Eugeniusz Nowak, Star

3 km seniorów – 39. Lech Miller, KSZO, 44. Stanisław Cierniak, Granat, 47. Zbigniew Kuna, Granat

1959 rok

1,2 km seniorek – 2. Henryka Staneta, LZS Łysica Kielce 3.36,1

1 km juniorek – 8. Zofia Kuśmierczyk, Granat

12 km seniorów – 9. Lech Miller, KSZO

700 m młodziczek – 10. Halina Kmita, LZS Opoczno

3 km seniorów – 12. Franciszek Krakowiak, Stal Końskie

6 km seniorów – 17. Adam Łebek, KSZO

2 km juniorów – 23. Ireneusz Łabędź, Granat

1960 rok

1,2 km seniorek – 1. Henryka Staneta, LZS Łysica 5.00,8, 18. Maria Cicha, LZS Nida

800 m młodziczek – 4. Krystyna Miller, Czarni Radom, 13. Anna Makuch, MKS Końskie, 14. Janina Szczęsna, Czarni

1000 m młodzików – 7. Dionizy Napora, MKS Skarżysko

2 km juniorów – 17. Zbigniew Bodzioch, LZS Nida

12 km seniorów – 17. Bolesław Czwarno, LZS Radomka Radom

6 km seniorów – 19. Franciszek Krakowiak, Stal Końskie

1991 rok

6 km seniorów – 40. Witold Urbaniak, Budowlani Kielce

 

Zdjęcia z mistrzostw w Skarżysku pochodzą z tygodnika „Sportowiec” i miesięcznika „Lekka Atletyka”