Radomianka trzecia w pojedynku na olimpijskim poziomie. Rok 1954

24 października 2016 Posted in  historia

Pierwsze po wojnie medale mistrzostw Polski seniorów przyniósł lekkoatletom Kielecczyzny rok 1954. 6 lutego w zimowych mistrzostwach w hali w Poznaniu 21-letni Stefan Kowalik ze Stali Skarżysko zajął trzecie miejsce w pchnięciu kulą rezultatem 13,19 m. Wyprzedzili go utytułowani kulomioci – olimpijczyk z Helsinek Tadeusz Krzyżanowski ze Spójni Gdańsk (14,69 m) oraz zdobywca czwartego miejsca na igrzyskach w Londynie i rekordzista Polski Mieczysław Łomowski z Gwardii Gdańsk (14,29 m). Zawodnik ze Skarżyska pokonał m.in. Tadeusza Ruta z Kolejarza Wrocław, przyszłego brązowego medalistę olimpijskiego i mistrza Europy w rzucie młotem, który był czwarty w konkursie z wynikiem 13,12 m.

Krystyna Aleksanderek (z lewej) była najlepszą lekkoatletką Kielecczyzny w 1954 roku

W ramach zimowych mistrzostw rozgrywano też rzuty długie na otwartym powietrzu. W rywalizacji dyskoboli Stefan Kowalik uplasował się na szóstej pozycji z rezultatem 36,79 m.

O tytuły mistrzowskie na stadionie lekkoatleci walczyli w lipcu w Warszawie w ramach II Ogólnopolskiej Spartakiady. Bardzo miłą niespodziankę sprawiła 20-letnia Krystyna Aleksanderek ze Stali Radom, która zdobyła brązowy medal w skoku w dal ze świetnym wynikiem 5,67 m. Sprawozdawca „Przeglądu Sportowego” Zygmunt Głuszek ocenił, że skoczkinie stoczyły „pojedynek na olimpijskim poziomie”. Zakończył się zwycięstwem Elżbiety Duńskiej ze Spójni Gdańsk, która skoczyła 5,95 m, wyprzedzając Marię Ilwicką z Kolejarza Katowice-Piotrowice – 5,77 m. Zwyciężczyni, występująca po wyjściu za mąż pod nazwiskiem Krzesińska, w 1956 roku zdobyła złoty medal olimpijski w Melbourne i ustanowiła rekord świata 6,35 m. Ilwicka (primo voto Chojnacka, secundo Piątkowska) to późniejsza złota i brązowa medalistka mistrzostw Europy w sztafecie 4×100 m i biegu na 80 m przez płotki.

Radomianka uległa więc tylko gwiazdom polskiej lekkiej atletyki. Redaktor Głuszek nazwał ją „rewelacyjna Aleksanderek”, a najlepszy skok, uzyskanym w pierwszej kolejce, tak opisał: „po rozbiegu pędzi już mała, ale diabelnie szybka Aleksanderek. Ląduje ładnie i daleko”. Zawodniczka radomskiej Stali wyprzedziła o 12 cm czwartą w konkursie Marię Kusion (po mężu Bibro) z AZS Kraków, która dwa tygodnie później została akademicką wicemistrzynią świata z wynikiem 6,00 m. 26 sierpnia w finale mistrzostw Europy w Bernie Kusion skoczyła 5,63 m i była ósma. Ilwicka zajęła szóstą lokatę (5,73), a Duńska zdobyła brązowy medal (5,83).

Rezultaty te pokazują wartość skoku na odległość 5,67 m Krystyny Aleksanderek, która jako pierwsza lekkoatletka z Kielecczyzny osiągnęła wynik liczący się nie tylko w Polsce, ale także na arenie międzynarodowej. W 1954 roku uzyskała ona także dwa wyniki I klasy – 12,7 s na 100 m i na 80 m ppł.

Stefan Kowalik

I klasę zdobyli również i awansowali do krajowej czołówki trzej miotacze: Stefan Kowalik w pchnięciu kulą i rzucie dyskiem, Bogdan Winiarski ze Stali Skarżysko w rzucie dyskiem i Kazimierz Kunat ze Stali Ostrowiec w rzucie młotem. 19-letni ostrowczanin na mistrzostwach Polski seniorów zajął bardzo dobre szóste miejsce z wynikiem 47,94 m, a sezon zakończył z czwartym rezultatem w Polsce – 54,80 m. Po raz drugi zmarnował jednak szansę zdobycia medalu w kategorii juniorów, którzy rzucali młotem o wadze 5 kg. Podobnie jak w 1953 roku znów miał nieważne próby. Jak informował „PS” w przekroczonym rzucie uzyskał ponad 62 m. Taki rezultat dałby mu drugie miejsce.

Kowalik latem nie powtórzył sukcesu z zimy, nie zdołał zająć miejsca w finale mistrzostw Polski. Zakończył sezon z rekordem województwa 14,21 m w pchnięciu kulą, który dał mu 10. miejsce w tabeli specjalistów tej konkurencji. W dysku rywalizował z Winiarskim, a w młocie z Kunatem. Bił rekordy województwa, ostatecznie im uległ, ale z rezultatem 51,03 m u plasował się na bardzo dobrym ośmym miejscu wśród polskich młociarzy i był 14. wśród dyskoboli z wynikiem 44,00 m.

Winiarski w mistrzostwach Polski rzucił dyskiem 41,87 m, zajmując siódme miejsce. „Miałem prawidłowo uzyskany rzut ponad 43 m, ale sędzia Sitek z Rzeszowa uznał go za ‚spalony’. Podobny przypadek miał Kowalik. Był taki wściekły, że chciał uderzyć dyskiem w sędziego” – zapisał w Kronice Granatu/Stali Skarżysko.

Najwyższą formę Winiarski zademonstrował na koniec sezonu. Podczas zawodów Pucharu Miast w Rzeszowie rzucił dyskiem 46,90 m. Rezultat ten dał mu trzecie miejsce za 1954 rok i szóste w historii wśród polskich dyskoboli. Został zakwalifikowany do kadry narodowej, co wiązało się nie tylko z powoływaniem na obozy treningowe, ale i gratyfikacją w wysokości 450 ówczesnych złotych miesięcznie.

Lekkoatleci Stali Skarżysko, pierwszy z lewej stoi kierownik sekcji Mieczysław Filipowski, druga Barbara Bielecka, trzeci Zbigniew Kuna, w dolnym rzędzie od lewej: Bolesław Szott, Apolonia Krzemińska, Bogdan Winiarski, Wiesława Kubisa, Jerzy Kochanek

Wyniki mające wartość na arenie ogólnopolskiej uzyskiwała w 1954 roku 18-letnia Apolonia Krzemińska ze skarżyskiej Stali, ale w mistrzostwach Polski juniorów nie zdołała awansować do finału biegu na 100 m, a w skoku w dal była poza pierwszą dwunastką. W tabelach krajowych uplasowała się na 16. pozycji w 3-boju, w trzeciej dziesiątce w rzucie oszczepem oraz w czwartej na 100 m i w skoku w dal.

Pod koniec roku Barbara Goraj ze Stali Ostrowiec uzyskała wartościowy rezultat w rzucie oszczepem – 38,50 m, który dał jej 14. miejsce w Polsce. W czwartej dziesiątce w tej konkurencji była Natalia Białkowska ze skarżyskiej Stali, a jej koleżanka klubowa Wiesława Kubisa w piątej w biegu na 400 m. Krystyna Aleksanderek, bezsprzecznie najlepsza lekkoatletka Kielecczyzny w 1954 roku, poza czwartym miejscem w tabeli skoczkiń w dal była 20. w 3-boju, a także w trzeciej dziesiątce w biegach na 100 m i 80 m ppł.

Kazimierz Iwanowski

Z mężczyzn prócz wymienionych trzech miotaczy w tabelach 50 najlepszych znaleźli się jeszcze: w czwartej dziesiątce Stefan Myszka ze Stali Starachowice (3000 m z przeszkodami) i Bolesław Szott ze Stali Skarżysko (rzut oszczepem), a w piątej Kazimierz Iwanowski z Unii Pionki (10 000 m) i Włodzimierz Olsiński ze skarżyskiej Stali (200 m).

We wspomnianym już Pucharze Miast występująca jako Kielce reprezentacja województwa wyprzedziła tylko Zieloną Górę i Koszalin. Po rzeszowskich zawodach Zygmunt Głuszek na łamach „Przeglądu Sportowego” pochwalił jednak: „Coraz większą żywotność przejawiają Kielce. Aleksanderek, Kowalik i Winiarski – to trójka, która wywalczyła sobie już miejsce w czołówce, a przecież jeszcze trzy lata temu w Kielcach nie można było na lekarstwo znaleźć dobrego zawodnika”.

Zdobysław Stradowski płotkarzem został w Krakowie

W samych Kielcach i w 1954 roku było o to trudno. Najlepszym lekkoatletą ze stolicy województwa był 18-letni Zdobysław Stradowski z Budowlanych, który podczas II Ogólnopolskiej Spartakiady SKS w Poznaniu zwyciężył w 5-boju. Ten wszechstronny zawodnik wkrótce wyjechał jednak na studia do Krakowa i jako zawodnik Wisły bił w latach 1958-59 rekordy Polski w biegu na 200 m ppł i w 10-boju oraz startował w narodowej reprezentacji w meczach międzypaństwowych.

Pod koniec 1954 roku do wojska powołani zostali Stefan Kowalik i Włodzimierz Olsiński. Pierwszy przez następne dwa lata będzie reprezentował barwy Floty Gdynia, a drugi CWKS Warszawa

O tytuły najlepszych w województwie zarówno seniorzy, jak juniorzy i po raz pierwszy młodzicy walczyli w 1954 roku w Kielcach. Mistrzostwa w tej pierwszej kategorii odbyły się na stadionie Gwardii (później Błękitni) 4-5 września. Po trzy konkurencje wygrali Krystyna Aleksanderek (bieg na 100 m, skoki wzwyż i w dal) i Stefan Kowalik (skok w dal, pchnięcie kulą i rzut młotem). Kowalik poza konkursem miał też najlepszy wynik w rzucie dyskiem.

W całym 1954 roku nie mieliśmy na Kielecczyźnie ani jednych zawodów rangi ogólnopolskiej. Wpływ na to miał fatalny stan obiektów. „Bieżnie na stadionach w Radomiu, Ostrowcu, Pionkach, Skarżysku i Starachowicach praktycznie nie nadają się do przeprowadzenia poważniejszej imprezy. To samo (może jeszcze gorzej) jest ze skoczniami i rzutniami. Jedynym stadionem, gdzie bieżnia, skocznie i rzutnie były dość dobre, jest stadion ZS Gwardia w Kielcach. Piszemy były, bo niestety już nie są. Bieżnia zaliczała się niegdyś do lepszych w Polsce, obecnie znajduje się w opłakanym stanie. Od kilku lat jest bezlitośnie eksploatowana (i to nie tylko przez lekkoatletów) i nikt nie pomyślał nawet o jej konserwacji i odświeżeniu. I tegoroczną wiosnę witała ona nowymi połaciami bujnej trawy” – pisał w maju w „Słowie Ludu” Mieczysław Kaleta.