Pierwsza reprezentantka Polski i dwaj mistrzowie juniorów. Rok 1957

2 lutego 2017 Posted in  historia

Pomyślny był rok 1957 dla Królowej Sportu na Kielecczyźnie. Lekkoatleci dziesięciokrotnie stawali na podium mistrzostw Polski, po raz pierwszy reprezentowali też biało-czerwone barwy w meczach międzypaństwowych. Ponadto w Skarżysku-Kamiennej odbyła się największa w dotychczasowej historii lekkiej atletyki w regionie impreza – mistrzostwa Polski w biegach przełajowych.

Krystyna Snop jako pierwsza lekkoatletka Kielecczyzny wystąpiła w 1957 roku w reprezentacji Polski

Wprawdzie mieliśmy już mistrzostwa naszego kraju w maratonie w 1948 roku w Kielcach, ale nie sposób porównywać tych imprez. Maratończyków na starcie stanęło zaledwie ośmiu, na trasach przełajowych koło stadionu Granatu i zalewu na skarżyskim Rejowie rywalizowało 334 biegaczek i biegaczy. Rozegrano dziewięć biegów na dystansach od 700 m (na zdjęciu) do 12 km. W kategorii seniorek mistrzowskie tytuły wywalczyły Beata Żbikowska z CWKS Bydgoszcz na 800 m i Halina Gabor z Włókniarza Otmęt Krapkowice na 1,5 km, a wśród mężczyzn Marian Jochman na 3 km i Zdzisław Krzyszkowiak na 6 km (obaj z CWKS Bydgoszcz) oraz Stanisław Ożóg z CWKS Kraków na 12 km.

Witold Baran w 1957 roku zdobył wicemistrzostwo Polski juniorów w biegu przełajowym na 2 km

W mistrzostwach dobrze wypadli biegacze z województwa kieleckiego. Krystyna Snop z KSZO Ostrowiec wywalczyła tytuł wicemistrzowski na 1,5 km seniorek. Wprawdzie wyraźnie przegrała z Gabor, ale na finiszu wyprzedziła Irenę Zarzycką ze stołecznej Sparty, z którą przegrywała walkę o podium w poprzednich latach. Wicemistrzem Polski juniorów na 2 km został Witold Baran z ostrowieckiego Zrywu. Był to pierwszy ogólnopolski sukces 18-letniego wówczas biegacza, którego wyprzedził tylko Jerzy Marek z AZS Poznań.

Dobrze spisali się w mistrzostwach także pozostali reprezentanci Kielecczyzny. Danuta Podbilska ze Staru Starachowice była piąta na 1 km juniorek. Medalowe szanse w tym biegu miałaby Teresa Zackiewicz ze skarżyskiego Granatu, ale na start w zawodach nie pozwolił jej dyrektor szkoły TPD nr 2, w której się uczyła. Na 700 m młodziczek 11. lokatę zajęła Maria Cicha z LZS Chroberz. Na 1 km młodzików 14. był Marek Rożek z Radomia. Na 22. miejscach w biegach seniorów uplasowali się Franciszek Krakowiak z Końskich (6 km) i Jan Dąbrowski ze Skarżyska (12 km). Kieleckie w punktacji wojewódzkiej mistrzostw zajęło 11. pozycję na 19 sklasyfikowanych (17 województw plus miasta wydzielone Warszawa i Łódź).

Dwa tygodnie przed mistrzostwami w Skarżysku – 31 marca – Krystyna Snop startowała w Paryżu w prestiżowym biegu Cross „l’Humanité”. Był to wówczas najbardziej znany bieg przełajowy w Europie, organizowany pod szyldem gazety Francuskiej Partii Komunistycznej, w którym państwa bloku radzieckiego chciały wykazać swoją wyższość nad biegaczami z krajów kapitalistycznych.

Ostrowczanka na 2,5 km kobiet uplasowała się na 15. miejscu, jako trzecia z Polek (8. była Gabor, a 11. Zarzycka). W punktacji drużynowej tego biegu drużyna polska została sklasyfikowana na drugiej pozycji za biegaczkami ZSRR, które wywalczyły cztery pierwsze lokaty na mecie.

Występ Krystyny Snop w Paryżu był pierwszym w historii startem lekkoatlety Kielecczyzny w reprezentacji Polski. W 1957 roku biegaczka KSZO, której klubowym trenerem był Ryszard Mazurkiewicz, a w kadrze narodowej Tadeusz Kępka, poczyniła ogromne postępy i awansowała do ścisłej czołówki krajowej, stając się etatową reprezentantką naszego kraju w meczach międzypaństwowych. 30 czerwca w Krakowie w zwycięskim meczu kobiecej reprezentacji z Czechosłowacją zajęła trzecie miejsce na 800 m z czasem 2.11,8. Tydzień później w Budapeszcie, gdzie Polki uległy Węgierkom, była również trzecia na tym dystansie z wynikiem 2.10,9. Ostrowczanka dwukrotnie wystąpiła jeszcze w dwóch wygranych meczach polskich lekkoatletek – z Wielką Brytanią 9 września w Warszawie, gdzie przebiegła 800 m w 2.11,8 i była trzecia, a także 25 września z Anglią w Londynie, zajmując drugie miejsce z rekordem życiowym 2.10,3. Wynik ten dał jej pierwsze miejsce w tabeli polskich biegaczek na koniec sezonu.

W bardzo udanym dla biegaczki KSZO 1957 roku zabrakło jedynie miejsca na podium mistrzostw Polski na stadionie. „Niestety p. Krysia nie wzięła udziału w mistrzostwach, bo w tym samym czasie stanęła na starcie do… pewnego urzędu. Życzymy jej z tej racji wszystkiego najlepszego” – pisał Mieczysław Kaleta w „Słowie Ludu”. Chodziło o ważne wydarzenie w życiu osobistym biegaczki, która wyszła za mąż i zmieniła nazwisko na Nowakowska.

Bogdan Winiarski, brązowy medalista mistrzostw Polski w rzucie dyskiem

W tych mistrzostwach Polski, rozgrywanych 13-15 września w Poznaniu, bardzo dobrze spisali się inni lekkoatleci Kielecczyzny. Bogdan Winiarski z Granatu Skarżysko odniósł swój największy sukces w karierze, zajmując trzecie miejsce w rzucie dyskiem z rezultatem 46,48 m. Stefan Kowalik, który po powrocie z wojska w 1957 roku przez jeden sezon reprezentował barwy skarżyskiego klubu, był dwa razy piąty – w pchnięciu kulą (14,30) i w rzucie dyskiem (45,11). Szóstą lokatę zajęła Henryka Staneta z LZS Staszów w biegu na 800 m z czasem 2.21,4. Także szósty był w 10-boju z wynikiem 4.491 pkt Franciszek Drewniany, wszechstronny zawodnik Granatu.

W 1957 roku zaprzestano na kilkanaście lat rozgrywania halowych (zimowych) mistrzostw Polski. Odbyły się jedynie ogólnopolskie zawody w hali warszawskiej AWF. W pchnięciu kulą bardzo dobrze wypadł Stefan Kowalik, który pchnął kulą 14,17 m i był trzeci. Dziewiąte miejsce w skoku wzwyż z wynikiem 1,75 m zajął kolejny reprezentant skarżyskiego Granatu Kazimierz Fronk. Także dziewiąty był Jerzy Przyborowski z radomkiej Sparty w trójskoku z rezultatem 13,50 m. Rzuty długie rozgrywano na otwartym powietrzu. W rywalizacji dyskoboli Bogdan Winiarski zajął trzecią lokatę z wynikiem 44,33 m, a w konkursie młociarzy Kowalik szóstą z rezultatem 49,98 m.

Grzegorz Mirkowski zdobył wicemistrzostwo Polski juniorów w rzucie młotem

Największe w dotychczasowej historii lekkiej atletyki na Kielecczyźnie sukcesy odnieśli w 1957 roku juniorzy. Pierwszym mistrzem Polski w tej kategorii wieku został Witold Baran ze Zrywu Ostrowiec, który bardzo dobrze taktycznie rozegrał bieg na 1500 m, zaatakował bardziej utytułowanych rywali w jego końcówce i wygrał z czasem 4.05,8. Na najwyższym stopniu podium stanął również 17-letni Józef Glibowski z KSZO Ostrowiec, który 6-kilogramowym młotem rzucił 50,80 m. Wicemistrzem Polski z wynikiem 50,05 m został Grzegorz Mirkowski z Granatu, prowadzący do ostatniej kolejki w konkursie młociarzy. Trzeci w skoku o tyczce z rezultatem 3,60 m był jego klubowy kolega Henryk Pronobis.

Józef Glibowski, mistrz i reprezentant Polski juniorów w rzucie młotem

Juniorzy z Kielecczyzny wywalczyli w mistrzostwach, które odbywały się od 30 sierpnia do 1 września w Bydgoszczy, jeszcze kilka punktowanych miejsc. Krystyna Bodera z LZS Radomka Radom była czwarta na 200 m z czasem 28,6 s, Ewa Przyborowska z RKS Radom siódma w skoku wzwyż (1,35 m), a Pronobis ósmy w dal (6,38 m). Kieleckie w punktacji wojewódzkiej zawodów uplasowało się na dziewiątym miejscu.

Witold Baran, Józef Glibowski i Henryk Pronobis zostali w 1957 roku pierwszymi lekkoatletami z Kielecczyzny, którzy dostąpili zaszczytu startu w reprezentacji Polski juniorów. Wszyscy trzej wystąpili w wygranym przez biało-czerwonych trójmeczu z Czechosłowacją i Rumunią 17-18 sierpnia w rumuńskim mieście Cluj. Zajęli w nim trzecie miejsca – Baran w biegu na 800 m (1.55,3), Glibowski w rzucie młotem 7,26 kg (43,96), a Pronobis w skoku o tyczce (3,80).

Trzy razy na podium mistrzostw Polski stawali w 1957 roku młodzicy Kielecczyzny. W zawodach rozegranych 28-29 września w Łodzi Zdzisław Włodarczyk z Granatu Skarżysko zajął drugie miejsce w skoku o tyczce z rezultatem 3,20 m. Także drugi był Marian Puchalski z LZS Białobrzegi w rzucie młotem (5 kg) z wynikiem 42,60 m. Trzecią lokatę wywalczył Kazimierz Krokosz z Granatu, który 600-gramowym oszczepem rzucił 50,14 m. Ponadto Karol Ćwieluch z Granatu był piąty w rzucie młotem (41,14 m) i szósty w skoku wzwyż (1,63 m), Irena Janiszewska ze Zrywu Radom siódma w rzucie dyskiem (27,74 m), a Włodarczyk ósmy w młocie (36,98 m).

Dorobek młodzików mógł być jeszcze lepszy, ale Włodarczyk, który był faworytem rzutu dyskiem (1 kg), nie mógł sobie poradzić w mokrym kole i zaliczył tylko 38,78 m. Tydzień wcześniej w Skarżysku rzucił 49,86 m, a tydzień po mistrzostwach równe 50 m. Także Puchalski mógł wygrać konkurs młociarzy, gdyby zbliżył się do swojego wyniku z mistrzostw okręgu (46,16 m).  Kieleckie i tak jednak w punktacji wojewódzkiej mistrzostw Polski młodzików uplasowało się na dobrym 10. miejscu, a w klasyfikacji klubowej Granat Skarżysko zajął wysoką siódmą pozycję.

W 1957 roku reaktywowany został Okręgowy Związek Lekkiej Atletyki z siedzibą w Skarżysku-Kamiennej, powróciły także kluby sportowe, które przez poprzednie kilka lat zastępowały koła zrzeszeń sportowych. I tak w Skarżysku znów działał Granat, a w Ostrowcu KSZO zamiast Stali. Skarżyski klub okazał się zdecydowanie najsilniejszy w województwie kieleckim. 2 czerwca był gospodarzem drużynowych mistrzostw okręgu, stanowiących eliminację do powstających lig lekkoatletycznych. Do punktacji zawodów liczyły się po dwa wyniki reprezentantów danego klubu w każdej konkurencji przeliczane według tabel wielobojowych. Tylko Granat był w stanie wystawić wystarczającą ilość zawodników na odpowiednim poziomie. O jego przewadze nad pozostałymi klubami świadczy, że zebrał 18 243 pkt. Drugi LZS Łysica Kielce, w barwach którego startowali zawodnicy z kilku powiatów, miał już tylko 11 489 pkt. Kolejne miejsca zajęły: KSZO Ostrowiec (9569) i Konecki KS Końskie (9529). W jesiennym rzucie kolejność była podobna, Granat zgromadził 15 708 pkt, wyprzedzając Łysicę (10 709), KSZO (10 383), Konecki KS (7487) i LZS Radomka (7176).

Zdecydowanie najlepszy w województwie Granat miał jednak niewiele do powiedzenia w ogólnopolskiej rywalizacji. Nie zakwalifikował się nawet do zawodów decydujących o awansie do II ligi z udziałem 12 klubów. Z wynikiem 18 243 pkt był 16. w kolejce, do kwalifikacji zabrakło około 900 pkt. W tej ligowej rywalizacji skarżyski klub plasował się w połowie piątej dziesiątki. W I lidze występowało bowiem 12, a w dwóch grupach II ligi po dziewięć klubów.

Wszystkie najważniejsze imprezy lekkoatletyczne na Kielecczyźnie w 1957 roku odbyły się w Skarżysku. Prócz wymienionych już przełajowych mistrzostw Polski i drużynowych mistrzostw okręgu były to indywidualne mistrzostwa okręgu w biegach przełajowych (24 marca), a na stadionie mistrzostwa seniorów i juniorów (22-23 czerwca), w wielobojach (25-26 sierpnia) oraz młodzików (8 września). Ponadto 14 lipca w Skarżysku rozegrano trójmecz reprezentacji województw kieleckiego, łódzkiego i rzeszowskiego. W klasyfikacji mężczyzn Kielce i Łódź zdobyły po 112 pkt, a Rzeszów 95. Wśród kobiet wygrał Rzeszów (75), przed Łodzią (70) i Kielcami (42). Do częściowego rewanżu doszło 8 września w Mielcu. Łódź nie przyjechała, natomiast Rzeszów pokonał Kielce 87:72 (mężczyźni) i 60:35 (kobiety).

Czołowi radomscy lekkoatleci Zbigniew Charczenko i Ewa Przyborowska (z prawej)

Warto dodać, że w skarżyskim trójmeczu gościnnie startowała brązowa i srebrna medalistka olimpijska sprzed wojny Jadwiga Wajs-Marcinkiewicz. Licząca sobie już 45 lat zawodniczka rzuciła dyskiem 38,65 m. Mistrzyni olimpijska z 1956 roku w Melbourne i rekordzistka świata w skoku w dal Elżbieta Duńska-Krzesińska w sierpniu gościła natomiast w Białobrzegach. W zorganizowanych tam zawodach jednak nie wystartowała, ale była… sędzią głównym. Najlepszy wynik uzyskał pochodzący z Białobrzegów jej mąż Andrzej Krzesiński, zawodnik LKS Sopot, który skoczył o tyczce równe 4 m.

Główną bolączką Królowej Sportu na Kielecczyźnie był fatalny stan obiektów. „Trudno marzyć o rozwoju lekkiej atletyki w całym województwie, kiedy ani w Kielcach, ani w Radomiu, ani też w Ostrowcu istniejące tam bieżnie nie nadają się do użytku i nieprędko będą się nadawać” – alarmował w „SL” redaktor Kaleta.

Bieżnia w Kielcach nie nadawała się nawet do rozegrania mistrzostw miasta. W zapowiedzi mających się odbyć pod koniec września zawodów czytamy, że na reprezentacyjnym stadionie stolicy województwa zaplanowano tylko rzuty i skoki, a biegacze rywalizować będą w parku. Kielce w 1957 roku nie miały praktycznie w ogóle lekkiej atletyki. Budowlani, którzy rok wcześniej „zasłynęli” fałszowaniem wyników i wystawianiem w zawodach osób spoza województwa, zniknęli z lekkoatletycznej mapy. Startujący pod szyldem miasta LZS Łysica składał się głównie z zawodników spoza Kielc. Reaktywowany klub Lechia ogłosił wprawdzie wiosną wznowienie działalności sekcji lekkoatletycznej, treningi miał prowadzić autor sukcesów jego lekkoatletów z lat 40. Józef Bobiński, ale na tym się skończyło.

Jerzy Przyborowski, najlepszy trójskoczek w okręgu w 1957 roku

Niewiele lepsza była sytuacja w Radomiu. Liczył się wprawdzie w województwie LZS Radomka, ale w jego barwach startowali głównie zawodnicy z podradomskich miejscowości. W samym mieście sekcję lekkoatletyczną posiadał praktycznie tylko RKS. Jego najlepszy zawodnik Jerzy Przyborowski w drugiej części sezonu wyjechał jednak na Wybrzeże i reprezentował barwy LKS Sopot.

Mimo słabości lekkiej atletyki w Kielcach i Radomiu, czyli w dwóch największych miastach województwa, ta dyscyplina sportu na Kielecczyźnie zakończyła rok 1957 – jak podkreślił redaktor Kaleta w „SL” – bilansem dotatnim. Złożyło się na to nie tylko wspomniane dziesięć miejsc na podium mistrzostw Polski czy starty w biało-czerwonych barwach Krystyny Snop-Nowakowskiej i trzech juniorów. Panie ustanowiły rekordy okręgu w biegach na 400 m (Henryka Staneta), 500 i 800 m (Snop-Nowakowska), w pchnięciu kulą (Lidia Interewicz z Radomki) i w rzucie dyskiem (Zuzanna Jóźwik z LZS Szydłowiec), a ponadto wyrównały w skoku wzwyż (Apolonia Winiarska z Granatu, Irena Bącal z LZS Łysica i Ewa Przyborowska z RKS Radom).

Zdzisław Włodarczyk, wicemistrz Polski młodzików w skoku o tyczce

Rekordy bili też mężczyźni. Zbigniew Charczenko z Radomki pod koniec sezonu przebiegł 100 m w 10,9 s, przełamując jako pierwszy sprinter Kielecczyzny granicę 11 s. Stefan Kowalik poprawiał kilkakrotnie rekordy w pchnięciu kulą, a także w rzucie młotem. W tej ostatniej konkurencji w listopadzie miano najlepszego w województwie odzyskał Kazimierz Kunat, który wrócił z wojska do KSZO. Rekordy okręgu poprawili także Witold Baran (1500 m), Kazimierz Fronk (110 m i 200 m ppł), Henryk Pronobis (tyczka) i Franciszek Drewniany (10-bój).

Po raz pierwszy w historii Kielecczyzna miała  na koniec sezonu liderkę w tabelach najlepszych w Polsce. Jak już wyżej wspomnieliśmy, była to Krystyna Snop-Nowakowska w biegu na 800 m. Ta sama zawodniczka uplasowała się ponadto na drugim miejscu na 500 m. Henryka Staneta była dziewiąta na 800 m. Wśród mężczyzn najwyższe szóste miejsce zajął Stefan Kowalik w pchnięciu kulą, ponadto był dziewiąty w rzucie młotem i 13. w dysku. Na dziesiątej pozycji wśród dyskoboli zakończył sezon Bogdan Winiarski. W 10-boju 12. był Franciszek Drewniany, a 15. Jerzy Przyborowski.

Czołowe miejsca w Polsce zajmowali także juniorzy i młodzicy. W tabelach tej pierwszej kategorii wiekowej na drugich pozycjach uplasowali się Henryk Pronobis w tyczce i Józef Glibowski w rzucie młotem (6 kg). Trzecie miejsca na 800 i 1500 m zajął Witold Baran. Liderem tabeli młodzików w rzucie dyskiem (1 kg) był Zdzisław Włodarczyk, który ponadto miał trzeci rezultat w skoku o tyczce. Na podium w tabeli najmłodszych młociarzy znalazł się Marian Puchalski.