Budowlani w czołówce wśród młodzieży i blisko I ligi, likwidacja Łysogór. Rok 1982

1 marca 2019 Posted in  historia

Budowlani Kielce w punktacji klubowej Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży uplasowali się na piątym miejscu, zarówno wśród juniorów, jak i juniorów młodszych. W 1982 roku zajęli też 12. miejsce w drużynowych mistrzostwach Polski w tych kategoriach wieku, byli też bardzo blisko awansu do I ligi. Ich dominacja w Kielcach i województwie stała się jeszcze bardziej widoczna, bo władze rozwiązały najgroźniejszego rywala – Łysogóry.

Trenerzy Stefania i Zdzisław Furmanek ze swoimi podopiecznymi, którzy w 1982 roku zdobyli siedem medali mistrzostw Polski

Utworzony dwa lata wcześniej klub, w którym znaleźli się trenerzy Mirosława i Edmund Sarnowie wraz ze swoimi podopiecznymi, został w styczniu 1982 roku zawieszony przez prezydenta Kielc. „Twór całkowicie sztuczny, powstały wskutek nacisku prasy warszawskiej, która swego czasu jakoś nadzwyczajnie upodobała sobie ten temat” – można było przeczytać w krótkiej notatce w „Słowie Ludu”. Nikt się pod nią nie podpisał, ale wiele wskazuje, że wyszła spod pióra Mieczysława Kalety, kierownika działu sportowego tej gazety. Jeszcze jako prezes OZLA pod koniec 1979 roku, gdy zawodnicy wystąpili do centralnych mediów w obronie swoich trenerów, dla których w kieleckim sporcie nie widziano już miejsca, za „spory sukces” uznał uporanie się z „problemem Edmund Sarna”, a później nie mógł pogodzić z tym, że stało się inaczej.
Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku Sarna, który aktywnie zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”, został internowany. Uporanie się z problemem, jaki dla niektórych stanowił w poprzednich latach, było teraz znacznie łatwiejsze. Do tego, że był niepokorny i niewygodny dla decydentów, domagając się zapewnienia odpowiednich warunków do trenowania lekkoatletów, doszły jeszcze względy polityczne. Komunistyczne władze chciały bowiem odsunąć działaczy „S” od pracy z młodzieżą.

Biegacze Łysogór jako uczniowie ZS Ekonomicznych awansowali do ogólnopolskiego finału biegów sztafetowych szkół średnich. Na zdjęciu siedzą od lewej Piotr Ryba, Adam Zimnicki, Wiesław Pulut, Piotr Hert i Cezary Pajek, stoją od prawej Ireneusz Powałek, Janusz Maciejec, Zbigniew Korczak, Robert Kwiecień i Mirosław Stańczyk

Łysogóry zostały wiosną 1982 roku ostatecznie rozwiązane, oficjalnie z powodu problemów organizacyjnych i braku… osiągnięć sportowych. Ten drugi zarzut był kuriozalny, ponieważ w lutym Elżbieta Kapusta zdobyła mistrzostwo Polski w hali w biegu na 400 m. W całym sporcie Kielecczyzny takimi sukcesami mogło się pochwalić ledwie kilka klubów. Jak na ironię, pod koniec kwietnia, wkrótce po rozwiązaniu Łysogór, Mirosława Sarna otrzymała od wojewody kieleckiego list z podziękowaniem za przygotowanie złotej medalistki…
W sezonie letnim podopieczni Sarnów startowali w zawodach jako niestowarzyszeni lub pod szyldem Zespołu Szkół Ekonomicznych, gdzie znaczna część się uczyła. Potem większość zrezygnowała z uprawiania sportu. Tylko niektórzy przeszli do Budowlanych.

Elżbieta Kapusta

Była wśród nich wspomniana już Elżbieta Kapusta, która już w poprzednim roku została najlepszą lekkoatletką Kielecczyzny, a w 1982 umocniła się na pozycji liderki. Wspomniany tytuł mistrzowski w hali wywalczyła 21 lutego w Zabrzu, przebiegając 400 m w 56,01 s. W mistrzostwach na stadionie, 3 lipca w Lublinie, zdobyła na tym dystansie brązowy medal z czasem 53,55 s.
Na stałe awansowała do reprezentacji Polski i jako trzecia lekkoatletka z Kielecczyzny – po Krystynie Snop-Nowakowskiej z KSZO Ostrowiec w 1958 roku oraz Mirosławie Sarnie z Budowlanych w 1966 i 1969 roku – wystartowała w mistrzostwach Europy. W rozgrywanych 6-12 września w Atenach zawodach zajęła ósmą lokatę w swojej serii eliminacyjnej biegu na 400 m z wynikiem 53,83 s. Pobiegła też, z Grażyną Oliszewską (Lubtour Zielona Góra), Jolantą Januchtą (Gwardia Warszawa) i Genowefą Błaszak (Orkan Poznań), w sztafecie 4×400 m, która uplasowała się na siódmym miejscu na Starym Kontynencie z wynikiem 3.29,32.
Wcześniej Elżbieta Kapusta reprezentowała biało-czerwone barwy w meczach międzypaństwowych. 11-12 czerwca we Frankfurcie nad Menem, w przegranym przez Polki pojedynku z RFN i wygranym z Holandią, była czwarta na 400 m (54,04 s), miała też udział w zwycięstwie sztafety 4×400 m (3.34,84). W zakończonym porażkami z Węgrami i Bułgarią trójmeczu 27-28 czerwca w Budapeszcie uplasowała się na trzeciej pozycji na 400 m (53,02 s), a ze sztafetą 4×400 m na drugiej (3.35,12).
Wśród seniorów liczyli się jeszcze długodystansowcy Budowlanych. W mistrzostwach Polski w małym maratonie (20 km) 4 kwietnia w Brzeszczach Bohdan Saba uplasował się na ósmym miejscu z czasem 1:01.12,6, Ryszard Krukar był 11. (1:01.22,6), a Władysław Dończyk 15. (1:01.39,8). W punktacji drużynowej kielecki klub zajął drugą lokatę.

Bohdan Saba

W rozegranych trzy tygodnie później w Dębnie mistrzostwach w maratonie nie było już tak dobrze. Saba został sklasyfikowany na 17. pozycji z wynikiem 2:21.31, Krukar uzyskał 2:22.53 i był 20. Ten drugi biegacz, który w poprzednim sezonie przyszedł do Kielc ze stołecznej Gwardii, zajął ponadto drugie miejsca w maratonie „Trybuny Ludu” 27 czerwca w Otwocku z wynikiem 2:24.00 i w IV Maratonie Pokoju 26 września w Warszawie – 2:25.18.
Największe sukcesy w 1982 roku wśród młodzieży odnosili miotacze. W halowych mistrzostwach Polski juniorów 13-14 lutego w Zabrzu brązowy medal w pchnięciu z rezultatem 12,60 m zdobyła Maria Gaweł z Budowlanych. Jej klubowa koleżanka Dorota Waszczuk uzyskała 12,30 m i była szósta.
Na stadionie zarówno juniorzy, jak i juniorzy młodsi swoje mistrzostwa mieli w ramach IX Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży rozgrywanej od 20 do 25 lipca w Poznaniu. W tej pierwszej kategorii wiekowej miotaczki Budowlanych podwójnie wygrały rzut dyskiem – zwyciężyła Maria Gaweł wynikiem 43,58 m, wyprzedzając o 44 cm Dorotę Waszczuk. Brązowy medal w siedmioboju wywalczyła niespodziewanie kolejna zawodniczka Budowlanych Dorota Wilk z dorobkiem 4.526 pkt.
Blisko podium były reprezentantki Kielecczyzny w pchnięciu kulą – czwarte miejsce zajęła Gaweł (13,02 m), piąte Waszczuk (12,84 m), a szóste Anna Wiecheć z KSZO Ostrowiec (12,70 m). Na piątej pozycji w biegu na 1500 m uplasował się Sławomir Rymarczyk z czasem 3.55,02, na szóstej Paweł Rej na 400 m przez płotki (54,56 s), na siódmych Jadwiga Kubicka w rzucie oszczepem (42,68 m) i Grzegorz Niwiński w rzucie młotem (46,72 m). Wszyscy ci zawodnicy reprezentowali Budowlanych. Ponadto Janusz Mastalerz z Granatu Skarżysko był ósmy w dziesięcioboju. W punktacji klubowej OSM juniorów Budowlani zajęli piątą lokatę. W punktacji wojewódzkiej Kielce sklasyfikowano na 12. miejscu.

Dorota Wilk

Juniorzy młodsi także przywieźli z Poznania trzy medale. Sławomir Malarczyk z Budowlanych wygrał rzut 1,5-kilogramowym dyskiem wynikiem 52,08 m i był trzeci w pchnięciu kulą o wadze 6 kg (14,15 m). Dobrze wypadły też jego klubowe koleżanki w dysku – Beata Bartosik zdobyła brązowy medal (39,00 m), a Stanisława Ślusarczyk zajęła szóstą pozycję (37,48 m). W punktacji klubowej tej kategorii wiekowej Budowlani również uplasowali się na piątym miejscu, natomiast Kielce w wojewódzkiej na 14.
OSM w biegach przełajowych juniorzy mieli 7 marca w Pile i wypadli fatalnie, zdobywając tylko jeden punkt. Juniorzy rywalizowali 4 kwietnia w Poznaniu. Olbrzymią niespodziankę sprawiła tam reprezentująca Budowlanych Beata Garbala ze Starachowic, która wygrała bieg na 2 km. Na 18. pozycji na 3 km finiszował Robert Fortuna, także z kieleckiego klubu. Budowlani w punktacji klubowej uplasowali się na 21. miejscu, Kielce w wojewódzkiej na 24.
Maria Gaweł trzykrotnie reprezentowała biało-czerwone barwy. W przegranym przez polskie juniorki meczu z rówieśniczkami z RFN 26 czerwca w Getyndze była druga w rzucie dyskiem z rezultatem 44,30 m i czwarta w pchnięciu kulą – 12,60 m. 24 lipca w La Queue-en-Brie pod Paryżem w dość dziwnym pojedynku, w którym reprezentacja Polski do lat 21 pokonała 17-latki z Francji, miotaczka Budowlanych zajęła drugie miejsce w dysku (43,72 m) i trzecie w kuli (13,19 m). Tydzień później w Aix-les-Bains, gdzie Polki do lat 20 wysoko przegrały z juniorkami Francji i zdecydowanie pokonały Szwajcarki, była czwarta w kuli i dysku z wynikami 12,99 m i 41,38 m.
1 sierpnia we włoskiej Maceracie w reprezentacji juniorek Polski do lat 18 zadebiutowała Dorota Waszczuk. W rozegranym tam trójmeczu Polki uległy Włoszkom i Czeszkom, a kielczanka uplasowała się na czwartych miejscach w kuli (12,28 m) i dysku (39,56 m).
Sukcesy indywidualne zawodników, a zwłaszcza zawodniczek przełożyły się na znaczące osiągnięcia Budowlanych w ogólnopolskiej rywalizacji drużynowej. 22 maja w Kielcach zdecydowanie wygrali strefowe eliminacje drużynowych mistrzostw Polski juniorów, wyprzedzając krakowskie kluby AZS i Wawel. Ósme miejsce w tych zawodach zajęło KSZO, a dziewiąte Granat Skarżysko. W finale mistrzostw 4 września w Bydgoszczy juniorzy Budowlanych wywalczyli 12. lokatę.

Artur Kal na drugiej zmianie sztafety 4×100 m na stadionie międzyszkolnym

W 1982 roku klub wypadł najlepiej w historii swoich startów w II lidze seniorów. Wygrał wyraźnie pierwszą rundę rywalizacji 6 czerwca w Białymstoku, przed AZS Biała Podlaska i AZS Lublin, kwalifikując się do finałowych zawodów o awans do I ligi.
Te rozegrane zostały 28 sierpnia w Kielcach z udziałem wielu czołowych polskich lekkoatletów. Na stadionie międzyszkolnym specjalnie na tę imprezę położono tartanowe chodniki na rozbiegach do skoków. Zapowiadano start mistrza olimpijskiego Władysława Kozakiewicza, który ostatecznie pojechał jednak na mityng do Brukseli. I bez niego rywalizacja tyczkarzy stała na niespotykanym do tej pory w Kielcach poziomie. Zwyciężył z wynikiem 5,20 m Marian Kolasa, kolega klubowy Kozakiewicza z Bałtyku Gdynia. Zdzisław Rudziński z AZS Biała Podlaska skoczył w dal 7,73 m. Najwartościowszy wynik zawodów uzyskał Mieczysław Kropelnicki z Bałtyku, który pchnął kulą równe 20 m. Wynik z Kielc dał mu w 1982 roku trzecie miejsce w Polsce i 47. na świecie.
Cztery konkurencje wygrały lekkoatletki Budowlanych. Elżbieta Kapusta była najszybsza na 200 m (24,5 s) i miała udział w zwycięstwie sztafety 4×400 m (3.56,2), w kuli zwyciężyła Dorota Waszczuk (12,97), a w dysku Maria Powałka (43,82 m).
Budowlani z dorobkiem 196 pkt zajęli czwarte miejsce w zawodach, przegrywając z trzema zespołami, które wywalczyły awans do lekkoatletycznej ekstraklasy – Bałtykiem (230 pkt), AZS Biała Podlaska (227) i AZS Gorzów Wielkopolski (215). Za kieleckim klubem uplasowały się: AZS Gdańsk (191), Piast Gliwice (162), Budowlani Szczecin (130) i AZS Katowice (123).
W prowadzonej przez PZLA klasyfikacji klubów za wyniki w mistrzostwach Polski i klasy sportowe zdobyte w 1982 roku Budowlani zajęli 16. lokatę, o jedną niżej niż w 1981 roku. Kielce jako województwo sklasyfikowano na 13. miejscu, także o jedno niżej.

Mistrzem okręgu w biegu na 800 m w 1982 roku został Janusz Stanek (nr 949) z rozwiązanych Łysogór, wyprzedzając Sławomira Rymarczyka (z lewej) z Budowlanych

Z imprez lekkoatletycznych na Kielecczyźnie w 1982 roku najwyższą rangę miały i stały na najwyższym poziomie wymienione wyżej zawody o wejście do I ligi, a w drugiej kolejności strefowe eliminacje drużynowych mistrzostw Polski juniorów w Kielcach. W stolicy województwa rozegrano też większość okręgowych mistrzostw. Seniorzy i juniorzy o tytuły najlepszych w biegach na przełaj walczyli 21 lutego na Stadionie Leśnym, juniorzy młodsi i młodzicy na tych samych trasach 20 marca. Na stadionie międzyszkolnym odbyły się mistrzostwa seniorów (15-16 maja), Wojewódzka Spartakiada Młodzieży juniorów młodszych (12-13 czerwca) i juniorów (19-20 czerwca), a na koniec sezonu (2-3 października) ograniczone do młodzików i juniorów młodszych mistrzostwa w wielobojach. Poza Kielcami swoje mistrzostwa mieli jedynie młodzicy – 25 września w Ostrowcu.

Maria Powałka

W tabelach stu najlepszych na świecie w poszczególnych konkurencjach drugi rok z rzędu nie znalazł się ani jeden lekkoatleta Kielecczyzny. Zdecydowanie najlepszej w okręgu Elżbiecie Kapuście zabrakło kilku setnych sekundy w biegu na 400 m. W Polsce z czasem 52,96 s uplasowała się na czwartej pozycji, ponadto na 18. na 200 m. W drugiej dziesiątce znalazły się zawodniczki Budowlanych: Maria Powałka (11. w dysku), Maria Gaweł (13. w dysku i 14. w kuli), Jadwiga Kubicka (13. w oszczepie), Dorota Waszczuk (15. w dysku i 18. w kuli) i Dorota Wilk (17. w siedmioboju), a także sztafeta 4×400 m tego klubu (13.).
W trzeciej dziesiątce uplasowały się Kapusta i Mirosława Jóźwik na 100 m, Bożena Parszowska na 400 m ppł (wszystkie Budowlani), Anna Wiecheć z KSZO w kuli oraz sztafeta 4×100 m Budowlanych. W czwartej były Małgorzata Ciszek na 400 m, Lilla Jóźwik na 100 m ppł, Beata Bartosik w dysku (wszystkie z Budowlanych), natomiast w piątej Jolanta Perlak z Budowlanych w oszczepie.
Mężczyźni tradycyjnie w tabelach byli reprezentowani skromniej. Najwyższe 20. miejsce zajął Bohdan Saba w maratonie. W trzeciej dziesiątce uplasowali się Władysław Dończyk i Ryszard Krukar na 10 000 m, Krukar w maratonie oraz Marian Makowski w rzucie młotem (wszyscy z Budowlanych), w czwartej Saba na 10 000 m, Dariusz Kaczmarski z Granatu (w zawodach ligowych reprezentujący Budowlanych) na 3000 m z przeszkodami, Jarosław Wydrych i Wiesław Pulut z rozwiązanych Łysogór w dziesięcioboju, a w piątej Paweł Rej na 400 m ppł, Sławomir Malarczyk w dysku i Janusz Mastalerz w dziesięcioboju.

Paweł Rej

Rekordy okręgu wśród kobiet Elżbieta Kapusta trzykrotnie poprawiała na 400 m. Najpierw w zwycięskim biegu podczas Memoriału Kusocińskiego 21 czerwca w Lublinie uzyskała 53,20 s, tydzień później w trójmeczu w Budapeszcie poprawiła się na 53,02 s, a 16 sierpnia w Warszawie na 52,96 s. Poprawiła też własny rekord przy pomiarze elektrycznym na 200 m, przebiegając ten dystans 29 maja w Warszawie w 24,63 s. Maria Gaweł ustanowiła rekord w pchnięciu kulą wynikiem 13,19 m, uzyskanym w lipcowym meczu z juniorkami Francji. Rekordzistką w oszczepie została Jadwiga Kubicka, rzucając 47,14 m 26 czerwca w Mielcu. Ponadto Lilla Jóźwik 15 lipca w Spale poprawiła swój rekord w biegu na 100 m przez płotki przy pomiarze ręcznym czasem 14,6 s.
Wśród mężczyzn jedyny rekord ustanowili podczas ligowych zawodów 6 czerwca w Białymstoku sprinterzy Budowlanych Zbigniew Grunt, Artur Kal, Piotr Nawara i Czesław Piotrowski w sztafecie 4×100 m – 42,18 s. Najlepszy wynik w rzadko rozgrywanym małym maratonie, czyli biegu ulicznym na 20 km, poprawił podczas mistrzostw Polski 4 kwietnia w Brzeszczach Bohdan Saba czasem 1:01.12,6.
W prowadzonej przez „Słowo Ludu” klasyfikacji najlepszych sportowców Kielecczyzny za 1982 rok Elżbieta Kapusta uplasowała się na czwartym miejscu. W dziesiątce „Nadziei” znalazło się pięcioro lekkoatletów Budowlanych: 3. Maria Gaweł, 5. Sławomir Malarczyk, 6. Beata Bartosik, 8. Dorota Waszczuk i 10. Beata Garbala. Do dziesiątki najlepszych trenerów ponownie zostali wybrani Stefania i Zdzisław Furmankowie, szkoleniowcy miotaczy Budowlanych. Klub ten, głównie dzięki osiągnięciom lekkoatletów, sklasyfikowano na czwartej pozycji w województwie.
Na koniec omówienia 1982 roku smutna informacja – w styczniu zmarł nagle Jacek Florczyk, czołowy sprinter Kielecczyzny w latach 1974-1980, wielokrotny mistrz i rekordzista okręgu w biegach na 100, 200 m oraz w sztafecie 4×100 m, a od niedawna także szkoleniowiec w Budowlanych i członek zarządu OZLA. Odszedł w wieku niespełna 26 lat.