30 lat temu, 16 czerwca 1993 r. Kielce były gospodarzem 39. Memoriału Janusza Kusocińskiego. Ten najstarszy i najbardziej znany mityng lekkoatletyczny w Polsce posiadał wtedy również rangę mityngu Europejskiej Federacji Lekkiej Atletyki (EAA). Na starcie stanęło około 200 zawodniczek i zawodników, w tym ponad 50 z zagranicy – z Białorusi, Czech, Danii, Finlandii, Kirgistanu, Republiki Południowej Afryki, Słowacji, Szwecji i Ukrainy.
„Jak zapowiedział Andrzej Lasocki z PZLA, każdy z Polaków, który ustanowi rekord Polski, otrzyma premię w wysokości 20 mln zł plus za uzyskanie minimów IAAF i PZLA na mistrzostwa świata w Stuttgarcie ok. 17 mln zł. Jeśli w Kielcach padnie rekord świata – nagrodą będzie kilogram złota” – podgrzewało emocje „Echo Dnia”.
Przeciętna miesięczna pensja w Polsce wynosiła około 4 miliony ówczesnych złotych, więc za rekord Polski można było zainkasować pięć takich pensji, plus nieco ponad cztery za minimum na mistrzostwa świata. Złoto 30 lat temu nie było drogie, kilogram kosztował ok. 12 tys. dolarów.
„Echo Dnia” sugerowało, że o rekord globu mogą się pokusić trójskoczkowie z wicemistrzem olimpijskim i halowym mistrzem świata Igorem Łapszynem z Białorusi, który legitymował się rekordem życiowym 17,69 m. Zaledwie o 1 cm ustępował mu awizowany również Kubańczyk Yoelbis Quesada, mistrz świata juniorów z 1992 r. Aby zdobyć kilogram złota, musieliby skoczyć 17,98 m.
Utalentowany Kubańczyk do Kielc w końcu jednak w ogóle nie przyjechał. Natomiast Łapszyn szczyt kariery miał już za sobą, wygrał memoriałowy konkurs z dobrym, ale jakże dalekim od rekordu wynikiem 17,00 m.
Równowartość kilograma złota zainkasował w dolarach skoczek wzwyż Patrik Sjöberg ze Szwecji, ale nie za rekord tylko za sam start w Kielcach. Dwukrotny wicemistrz olimpijski (1984 i 1992) i mistrz świata (1987), czterokrotny halowy mistrz Europy oraz rekordzista Starego Kontynentu z wynikiem 2,42 m był największą gwiazdą memoriału. Na skoczni wypadł jednak blado. Zaliczył w pierwszej próbie 2,20 m, w drugiej 2,24 m, ale na 2,30 m trzykrotnie skapitulował.
Tę wysokość za trzecim razem pokonał najlepszy polski skoczek, brązowy medalista olimpijski z Barcelony Artur Partyka. Potem trzykrotnie atakował 2,36 m, 1 cm wyżej od rekordu Polski. Było blisko, ale tym razem jeszcze się nie udało. Za najlepszy wynik zawodów Partyka otrzymał 12 milionów ówczesnych złotych, czyli około 700 dolarów.
Pojedynek utytułowanych skoczków dostarczył najwięcej emocji widzom na kieleckim stadionie. Ciekawy był również rozgrywany przed główną trybuną konkurs skoku w dal kobiet. Zwyciężyła w nim reprezentująca Danię Polka Renata Pytelewska-Nielsen z rezultatem 6,81 m. Zawiodła Ukrainka Larisa Biereżnaja, mająca rekord życiowy 7,24 m, która miała trzy próby przekroczone i nie zakwalifikowała się do ścisłego finału.
Co ciekawe, dwa miesiące później Biereżnaja została w Stuttgarcie wicemistrzynią świata, a Pytelewska-Nielsen zdobyła brązowy medal. Ósme miejsce w tych mistrzostwach zajęła rekordzistka Polski Agata Karczmarek, która w Kielcach była druga z wynikiem 6,58 m.
Na dobrym poziomie stał również konkurs rzutu młotem mężczyzn, który rozpoczął memoriałowe zmagania o godz. 14.15. Zwyciężył z wynikiem 78,48 m Białorusin Siergiej Ałaj, który trzy lata później zajmie ósme miejsce na Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie. Trzeci w Kielcach z rezultatem 76,58 m Andrij Skwaruk z Ukrainy będzie za oceanem czwarty. Ostatnią dziewiątą lokatę w memoriałowych zmaganiach młociarzy zajął Szymon Ziółkowski. Jako 17-latek ustępował jeszcze starszym rywalom, ale siedem lat później zdobył złoty medal olimpijski w Sydney.
W pchnięciu kulą zwyciężyła z dobrym wynikiem 19,38 m Walentyna Fieduszyna, czterokrotna olimpijka, która w 1988 r. w Seulu reprezentowała ZSRR, na kolejnych dwóch igrzyskach w Barcelonie i Atlancie Ukrainę, a w 2002 r. w Sydney Austrię. Najwyższe szóste miejsce zajęła w 1992 r. Wyróżnił się w Kielcach również zwycięzca biegu na 110 m ppł z czasem 13,54 s Igor Kováč ze Słowacji, który cztery lata później zdobędzie w tej konkurencji brązowy medal mistrzostw świata w Atenach.
Zakończył międzynarodowe zawody 16 czerwca 1993 r. rozgrywany już po godz. 19 memoriałowy bieg na 3000 m. Zwyciężył Michał Bartoszak, wyprzedzając Johana Furie z RPA. Piąty na mecie był wychowanek Granatu Skarżysko Artur Osman, reprezentujący wówczas AZS-AWF Gdańsk. Jego młodszy kolega ze skarżyskiego klubu Rafał Wójcik dzielnie walczył w biegu młodzieżowym na 3000 m, zajmując ostatecznie drugie miejsce.
Na 400 m ppł zwyciężył Piotr Kotlarski z AZS-AWF Katowice, wychowanek Budowlanych Kielce. Reprezentujący klub gospodarzy zawodów Wojciech Pelczar był piąty w drugim biegu na 800 m.
Memoriałowe zawody oglądało około 2 tys. widzów. Zajęli głównie trybunę wzdłuż ostatniej prostej oraz naprzeciwko skoczni wzwyż, gdzie Artura Partykę dopingowała grupa kibiców ze sponsorujących go zakładów płytek ceramicznych w Opocznie. Trybuna wzdłuż przeciwległej prostej świeciła pustkami.
„W br. mityng zawędrował do Kielc. Czy był to najlepszy pomysł? Chyba nie. Spodziewano się, że na kieleckim stadionie stawi się komplet publiczności. Tak się jednak nie stało, choć cała (nieduża) trybuna przy prostej była zapełniona. Zapełnił się również wiraż, przy którym usytuowana była skocznia wzwyż” – można był przeczytać w miesięczniku „Lekkoatleta”, którego redaktorem naczelnym był wspomniany na początku Andrzej Lasocki, odpowiedzialny za międzynarodową obsadę memoriału.
Lokalna prasa podkreślała natomiast, że zmagania lekkoatletów obserwowało ponad 2 tys. kibiców. Obowiązywały bilety wstępu. Normalny kosztował 50 tys. zł, ulgowy 30 tys. zł, a dla grup zorganizowanych 20 tys. zł od osoby. Dla porównania gazeta codzienna, jak „Echo Dnia”, kosztowała wtedy 2 tys. zł.
Czy bilety sprawiły, że mogący pomieścić 5 tys. widzów kameralny stadion, nie był pełny? A może niezbyt sprzyjająca pogoda (było jak na czerwiec chłodno i wietrznie) lub brak odpowiedniej reklamy i starań ze strony organizatorów?
Tak czy inaczej, dziś możemy tylko pomarzyć, aby na zawody lekkoatletyczne w Kielcach przyszło 2 tys. ludzi. Mimo że w konkurencjach rzutowych Memoriału Zdzisława Furmanka poziom jest wyższy niż na Memoriale Janusza Kusocińskiego 30 lat temu.
Wyniki 39. Memoriału Janusza Kusocińskiego
Kobiety
100 m
Bieg 1 (wiatr 1,0 m/s)
1. Irina Slusar, Ukraina 11,56, 2. 2. Katarzyna Zakrzewska, Orzeł Warszawa 11,82, 3. Monika Borejza, Legia Warszawa 11,92, 4. Izabela Czajko, Jagiellonia Białystok 11,93, 5. Małgorzata Derezińska, 6. Dorota Brodowska, AZS-AWF Warszawa 12,11
Bieg 2 (wiatr 3,6 m/s)
1. Antonina Slusar, Ukraina 11,47, 2. Katarzyna Nowińska, Budowlani Szczecin 11,91, 3. Sylwia Kwilińska, Gwardia Olsztyn 12,00, 4. Ewa Charska, Orzeł Warszawa 12,08, 5. Beata Ryszkowska, Victoria Racibórz 12,30
400 m
1. Elżbieta Kilińska, Chemik Kędzierzyn 53,76, 2. Sylwia Pachut, AZS-AWF Katowice 53,96, 3. Agnieszka Ronge, AZS-AWF Warszawa 56,04, 4. Inga Tarnawska, Śląsk Wrocław 57,67, Barbara Grzywocz AZS-AWF Katowice DQ, Seweryna Płocka, AZS-AWF Warszawa DNF
800 m
1. Małgorzata Rydz, Budowlani Częstochowa 2.04,28, 2. Anna Jakubczak, Skra Warszawa 2.06,21, 3. Ludmiła Derewiankina, Kirgistan 2,07,02, 4. Grażyna Penc, Stal Społem Stalowa Wola 2.08,11, 5. Monika Ronnholm, Finlandia 2.09,17, 6. Ivana Kubesova, Czechy 2.10,11, 7. Małgorzata Jamróz, Polkolor Piaseczno 2.10,55, 8. Jelena Roszko, Ukraina 2.23,06
100 m ppł
Bieg 1 (wiatr 1,4 m/s)
1. Dorota Krawczak, Skra Warszawa 13,28, 2. Maria Kamrowska, AZS-AWF Gdańsk 13,30, 3. Anna Leszczyńska, AZS-AWF Gdańsk 13,36, 4. Urszula Włodarczyk, AZS-AWF Wrocław 13,39, 5. Aneta Bednarczyk, Skra Warszawa 13,70, 6. Anne-Marie Le Roux, Republika Południowej Afryki 13,76, 7. Aleksandra Dereń, Victoria Racibórz 14,38
Bieg 2 (wiatr 1,0 m/s)
1. Dorota Krawczak 13,32, 2 Maria Kamrowska 13,32, 3. Anna Leszczyńska 13,38, 4. Aneta Bednarczyk 13,87, 5. Anne-Marie Le Roux 13,96
400 m ppł
1. Monika Warnicka, AZS-AWF Wrocław 56,59, 2. Tatiana Kuroczkina, Białoruś 56,83, 3. Natalia Ignatiuk, Białoruś 58,96, 4. Elżbieta Zaborowska, AZS-AWF Warszawa 59,48, 5. Dorota Bartnik, AZS Poznań 60,69, 6. Anna Bobko, Zdrowie Piła 61,05, 7. Agnieszka Kempińska, AZS-AWF Wrocław 61,77
4x 100 m
1. Polska I (seniorki) 45,07, 2. Polska II (juniorki) 46,38
wzwyż
1. Donata Jancewicz, SKLA Sopot 1,88, 2. Beata Hołub, AZS-AWF Wrocław 1,85, 3. Katarzyna Majchrzak, AZS-AWF Gdańsk, 4. Sarka Novakova, Czechy 1,80, 5. Galina Isaczenko, Białoruś 1,80, 6. Iwona Kielan, Zawisza Bydgoszcz NM
w dal
1. Renata Pytelewska-Nielsen, Dania 6,81, 2. Agata Karczmarek, Legia Warszawa 6,58, 3. Ala Niczyporec, Ukraina 6,52, 4. Urszula Włodarczyk, AZS-AWF Wrocław 6,38,
5. Ilona Pazoła, Krokus Leszno 6,23, 6. Lidia Tlałka, AZS-AWF Katowice 6,23, 7. Jolanda Chropacz, Ukraina 5,98, 8. Monika Kobędza, Hutnik Kraków 5,91, 9. Agnieszka Stańczyk, Budowlani Częstochowa 5,85, Larisa Biereżnaja, Ukraina NM
kula
1. Walentina Fieduszina, Ukraina 19,38, 2. Krystyna Danilczyk, Jagiellonia Białystok 18,23, 3. Mirosława Znojek, AKS Chorzów 15,69, 4. Renata Sedleckova, Czechy 15,04, 5. Agnieszka Ptaszkiewicz, WKS Ciechanów 14,86, 6. Renata Tokarz, AZS-AWF Kraków 14,36, 7. Mariola Kainowska, WKS Ciechanów 13,80, 8. Tatiana Chorchulowa, Białoruś NM
oszczep
1. Genowefa Patla, AZS-AWF Warszawa 60,04, 2. Ewa Rybak, Lechia Tomaszów Mazowiecki 51,06, 3. Joanna Kapusta, AZS-AWF Warszawa 48,80, 4. Renata Nieroda, AZS-AWF Kraków 47,08
Mężczyźni
100 m
Bieg 1 (wiatr 3,1 m/s)
1. Marek Zalewski, Start-Resursa Zduńska Wola 10,32, 2. Jiri Valik, Czechy 10,49, 3. Marcin Czajkowski, AZS-AWF Gdańsk 10,75, 4. Robert Maćkowiak, Śląsk Wrocław 10,75, 5. Jarosław Majewski, CHemik Kędzierzyn 10,76, 6. Leonid Jażyński, Ukraina 10,77, 7. Maciej Światłowski, Budowlani Szczecin 10,84, Sławomir Kusiowski, Budowlani Szczecin DNF
Bieg 2 (wiatr 1,8 m/s)
1. Marcin Krzywański, RKS Łódź 10,67, 2. Piotr Tymko, Skra Warszawa 10,88, 3. Tomasz Pokora, Orzeł Namysłów 10,92, 4. Piotr Kaczmarek, Legia Warszawa 10,93, 5. Grzegorz Miękiński, AZS-AWF Katowice 10,95, 6. Jaromir Świerczewski, AZS-AWF Biała Podlaska 10,99, 7. Radomir Witkowski, Budowlani Szczecin 11,01, 8. Piotr Wrotek, Skra Warszawa 11,01
400 m
Bieg 1
1. Tomasz Czubak, Gryf Słupsk 47,20, 2. Paweł Januszewski, Skra Warszawa 47,40, 3. Sylwester Węgrzyn, Chemik Kędzierzyn 47,62, 4. Artur Gąsiewski, Narew Łomża 48,25, 5. Leonid Jażyński, Ukraina 48,34, 6. Tomasz Jędrusik, Zawisza Bydgoszcz 48,96
Bieg 2
1. Michał Michalski, Zawisza Bydgoszcz 48,83, 2. Robert Wrzochalski, Jantar Ostrołęka 49,17, 3. Mariusz Obarek, Skra Warszawa 49,47, 4. Jacek Domański, Gwardia Warszawa 49,71, 5. Adam Ramotowski, Skra Warszawa 50,42, 6. Dariusz Zielenkiewicz, Jagiellonia Białystok 51,31
800 m
Bieg 1
1. Piotr Piekarski, Zawisza Bydgoszcz 1.48,66, 2. Vaclav Hrich, Czechy 1.49,13, 3. Andrzej Jakubiec, AZS Poznań 1.49,34, 4. Ryszard Ostrowski, AZS Poznań 1.49,65, 5. Karol Dudij, AZS-AWF Gdańsk 1.49,90, 6. Pavel Soukup, Czechy 1.50,44, 7. Andrzej Zahorski, Gwardia Piła 1.50,75, 8. Michaił Tioma, Ukraina 1.51,35
Bieg 2
1. Robert Szych, Budowlani Szczecin 1.51,01, 2. Piotr Kitliński, AZS Lublin 1.51,17, 3. Wiesław Paradowski, Lubusz Słubice 1.51,64, 4. Robert Jóźwiak, AZS-AWF Wrocław 1.51,90, 5. Wojciech Pelczar, Budowlani Kielce 1.51,99, 6. Piotr Rostkowski, Gwardia Olsztyn 1.52,29, 7. Wiesław Czajka, Juvenia Głuchołazy 1.53,06, 8. Rafał Sygnecki, Orkan Poznań 1.54,43
3000 m (bieg młodzieżowy)
1. Andrzej Gromadziński, Olimpia Poznań 8.14,92, 2. Rafał Wójcik, Granat Skarżysko-Kamienna 8.15,29, 3. Mirosław Bałdyga, Oleśniczanka 8.19,51, 4. Artur Błasiński, Orlęta Radom 8.19,90, 5. Bogusław Turza, Górnik Zabrze 8.19,92, 6. Piotr Tyma, AZS-AWF Wrocław 8.27,46, 7. Bogdan Dziuba, Stal Społem Stalowa Wola 8.34,53, 8. Krzysztof Mowiński, Górnik Zabrze 8.36,73, 9. Piotr Kopeć, Wawel Kraków 8.37,54, 10. Zbigniew Lacek, Oleśniczanka 8.42,39, 11. Leszek Jasik, Oleśniczanka 8.47,47
3000 m (bieg memoriałowy)
1. Michał Bartoszak, Olimpia Poznań 7.51,77, 2. Johan Fourie, Republika Południowej Afryki 7.52,69, 3. Krzysztof Bałdyga, Oleśniczanka 7.55,23, 4. Robert Stelko, Słowacja 7.57,21, 5. Artur Osman, AZS-AWF Gdańsk 7.59,37, 6. Piotr Gładki, Lechia Gdańsk 8.05,49, 7. Grzegorz Głogosz, Skra Warszawa 8.09,13, 8. Grzegorz Gajdus, Oleśniczanka 8.09,66, 9. Jacek Kasprzyk, Wawel Kraków 8.11,70, 10. Jarosław Cichocki, Zawisza Bydgoszcz 8.20,41, 11. Piotr Prusik, Gwardia Olsztyn 8.21,48, 12. Władimir Rudiuk, Ukraina 8.22,48, 13. Grzegorz Olszowik, AZS-AWF Kraków 8.37,32, Mirosław Żerkowski, Budowlani Kielce DNF
110 m ppł
Bieg 1 eliminacje (wiatr 1,6 ms)
1. Ronald Mehlich, AZS-AWF Katowice 13,80, 2. Jiri Hudec, Czechy 13,85, 3. Tomasz Nagórka, AZS-AWF Katowice 13,93, 4. Wojciech Sitek, Śląsk Wrocław 14,03, 5. zawodnik z Białorusi 14,07, 6. Krzysztof Skwarek, Start Lublin 14,16, 7. Dariusz Mikołajczyk, AZS-AWF Warszawa 14,24, 8. zawodnik z Polski 14,33
Bieg 2 eliminacje (wiatr 1,8 m/s)
1. Igor Kováč, Słowacja 13,72, 2. Dimitr Kolesniczenko, Ukraina 13,73, 3. Paweł Grzegorzewski, Bałtyk Gdynia 13,78, 4. Artur Kohutek, Zawisza Bydgoszcz 13,97, 5. zawodnik z Danii 14,19, 6. zawodnik z Polski 14,55
Finał (wiatr 0,1 m/s)
1. Igor Kováč 13,54, 2. Ronald Mehlich 13,62, 3. Paweł Grzegorzewski 13,63, 4. Dimitr Kolesniczenko 13,66, 5. Jiri Hudec 13,71, 6. Artur Kohutek 13,90, 7. Wojciech Sitek 14,15
400 m ppł
1. Piotr Kotlarski, AZS-AWF Katowice 50,50, 2. Igor Kuroczkin, Białoruś 50,54, 3. Piotr Cywiński, RKS Łódź 52,59, 4. Wadim Podliankow, Ukraina 52,61, 5. Przemysław Bieliński, Skra Warszawa 52,83, 6. Paweł Deoniziak, Dania 53,60, Wasyl Twardochlib, Ukraina DQ, Kristian Strongal, Dania DQ
4×100 m
1. Polska I seniorzy(M.Światłowski – R.Maćkowiak – M.Zalewski – M.Czajkowski) 40,39, 2. Polska II juniorzy(P.Kaczmarek – P.Tymko – P.Wrotek – M.Krzywański) 41,35
wzwyż
1. Artur Partyka, ŁKS Łódź 2,30, 2. Patrick Sjoeberg, Szwecja 2,24, 3. Kazbet Gutijew, Ukraina 2,20, Jarosław Kotewicz, Ziemia Iławska 2,20, 5. Robert Kołodziejczyk, Stal Ostrów Wielkopolski 2,20, 6. Przemysław Radkiewicz, Skra Warszawa 2,20, 7. Oleg Żukowski, Białoruś, 2,15, 8. Robert Michniewski, BKS Bydgoszcz 2,15, 9. Konstantin Matuszewicz, Ukraina 2,15, 10. Michał Majchrowicz, Gwardia Olsztyn 2,08, 11. Walentin Budowski, Ukraina 2,08
tyczka
1. Walerij Iszuczin, Białoruś 5,40, 2. Wiaczesław Aryston, Białoruś 5,40, 3. Genadij Sidorow, Białoruś 5,40, 4. Mirosław Chmara, Zawisza Bydgoszcz 5,20, 5. Bogusław Kopkowski, Zawisza Bydgoszcz 5,20, Krzysztof Kusiak, Lechia Gdańsk NM
trójskok
1. Igor Łapszyn, Białoruś 17,00, 2. Jacek Butkiewicz, Pomorzanin Toruń 16,27, 3. Eugeniusz Bedeniczuk, Jagiellonia Białystok 15,98, 4. Paweł Twardowski, AZS-AWF Katowice 15,40, 5. Tomasz Nowakowski, Orkan Poznań 15,19
kula
1. Helmut Krieger, Chemik Kędzierzyn 18,69, 2. Siergiej Bułat, Białoruś 18,38, 3. Piotr Perżyło, Górnik Brzeszcze 18,33, 4. Sergiej Szubin, Ukraina 16,77, 5. Adam Adamowski, Sztorm Kołobrzeg 16,77, 6. Trochimczuk, Ukraina 16,44
młot
1. Siergiej Ałaj, Białoruś 78,48, 2. Witalij Aleksiewicz, Białoruś 77,24, 3. Andrij Skwaruk, Ukraina 76,58, 4. Michał Popiel, Jagiellonia Białystok 74,54, 5. Walerij Gubkin, Białoruś 73,04, 6. Lech Kowalski, Stal Mielec 72,58, 7. Pawel Sedlacek, Czechy 71,00, 8. Jacek Dreger, Zawisza Bydgoszcz 68,06, 9. Szymon Ziółkowski, AZS Poznań 62,38
oszczep
1. Rajmund Kółko, Zagłębie Lubin 78,14, 2. Tomasz Damszel, Skra Warszawa 77,06, 3. Andrzej Antoniak, AZS Poznań 75,16, 4. Czesław Uhl, Oleśniczanka 72,82, 5. Sergiej Hawras, Ukraina 69,36, 6. Robert Ojrzyński, AZS-AWF Warszawa 68,84, 7. Wiesław Szewczyk, Gwardia Olsztyn 66,18, 8. Marcin Fidelus, Orzeł Warszawa 62,50
Wyniki na podstawie: „Lekkoatleta” 7/1993, „Historia Memoriału Janusza Kusocińskiego”, oprac. Andrzej Socha z zespołem, Komisja Statystyczna PZLA, Warszawa 2014
Zdjęcia: Jarosław Kubalski (czarno-białe), Tadeusz Dąbrowa (kolorowe) i z archiwum Iwony Rożej-Banasik